ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΣΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΔΙΑΣΚΕΨΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ

• Αγαπητοί κύριοι Πρωθυπουργοί, αγαπητέ Ταγίπ, αγαπητοί Υπουργοί, κύριοι Πρέσβεις, προσκεκλημένοι, κυρίες και κύριοι,
• Θα ήθελα, κατ’ αρχήν, να σας καλωσορίσω όλους στην Αθήνα. Χαίρομαι που, αν και παίζει κρυφτό ο ήλιος πίσω από τα σύννεφα, το μεσογειακό κλίμα στέκεται και σήμερα στο πλευρό μας. Γιατί αιώνες τώρα, οι άνθρωποι ταξιδεύουν στη Μεσόγειο από τόπους μακρινούς, για να απολαύσουν το ηλιόλουστο εύκρατο κλίμα μας, τα νόστιμα τοπικά προϊόντα μας, τις καθαρές θάλασσές μας και, βεβαίως, τον πολιτισμό μας, που συνδέεται με αυτό το περιβάλλον.
• Αυτές οι ευλογίες, όμως, που τόσα απλόχερα μας προσφέρει η φύση, απειλούνται. Απειλούνται, γιατί η κλιματική αλλαγή είναι γεγονός, που βρίσκεται μαζί μας και μπροστά μας. Ο αριθμός των προσφύγων παντού στον κόσμο, λόγω της κλιματικής αλλαγής, έχει διπλασιαστεί.
• Η κλιματική αλλαγή προκαλεί ακραία καιρικά φαινόμενα: πλημμύρες, ξηρασία, πυρκαγιές - τα ζούμε - κύματα καυσώνων και, μάλιστα, όλο με μεγαλύτερη ένταση και συχνότητα.
• Γι’ αυτό πήραμε αυτή την πρωτοβουλία, εγώ προσωπικά, μαζί με τον Πρωθυπουργό της Τουρκίας, τον κ. Ταγίπ Ερντογάν, διότι στη Μεσόγειο - όπως είπε ο Jeffrey Sachs - επαληθεύεται το κακό σενάριο, ίσως περισσότερο από ό,τι σε κάθε άλλο μέρος του κόσμου.
• Η περιοχή της Μεσογείου, η ΝΑ Μεσόγειος είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στην άνοδο της θερμοκρασίας και έχουμε πραγματικούς κινδύνους μπροστά μας. Δεν αποκλείεται, παραδείγματος χάρη, οι θερμότερες και ξηρότερες κλιματικές συνθήκες, να αποδεκατίσουν την γεωργική παραγωγή, που χαρακτηρίζει εδώ και αιώνες την περιοχή μας.
• Είναι ιστορικής σημασίας αυτές οι αλλαγές για το μέλλον μας. Απειλείται, όχι μόνο το κλίμα μας, αλλά ο ίδιος ο πολιτισμός μας, η ζωή μας. Και οι γενιές που έρχονται, κινδυνεύουν - αν ζουν εδώ, στην περιοχή - να θυμούνται τη Μεσόγειο, όπως είναι σήμερα, μόνο ως ανάμνηση.
• Μπροστά σε αυτή την απειλή, όμως, ίσως υπάρχει και μια ευκαιρία, ένα καλό νέο, ότι μας δίνεται η δυνατότητα, την οποία πρέπει να αξιοποιήσουμε, της συνεργασίας.
• Η δυνατότητα να ενισχύσουμε την οικονομική μας συνεργασία, να δημιουργήσουμε νέες πράσινες βιομηχανίες από πολύ μεγάλα δίκτυα για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μέχρι και περιφερειακά δίκτυα μεταφορών, που λειτουργούν μέσα από την εκμετάλλευση φυσικών πόρων, ανανεώσιμων πόρων. Επίσης, ευκαιρίες για τη δημιουργία βιώσιμων πόλεων που, μέσα από τις οικονομίες κλίμακας, θα μειώσουν το κόστος που συνεπάγεται η στροφή στις νέες τεχνολογίες.
• Γι’ αυτό και η πρωτοβουλία μας έχει ιδιαίτερη σημασία, σε σχέση με πολλές άλλες. Διότι εμείς, συνδυάζουμε την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, με την πράσινη ανάπτυξη.
• Μας δίνει ευκαιρίες για την ανάπτυξη κοινών δράσεων και αποφάσεων, ώστε και η Μεσόγειος να έχει ισχυρότερη φωνή στις διεθνείς διαπραγματεύσεις για το κλίμα - διότι δεν είχε ακουστεί στις προηγούμενες διαπραγματεύσεις η φωνή της Μεσογείου.
• Αργότερα σήμερα, θα συνυπογράψουμε, με ηγέτες από όλη την περιοχή της Μεσογείου, μια Πολιτική Διακήρυξη, μια επίσημη δέσμευση όλων μας, ότι θα εντείνουμε τη συνεργασία μας, ώστε να μπορέσουμε να διατηρήσουμε τη Μεσόγειο, ως μια περιοχή που αντέχει στις κλιματικές αλλαγές, αλλά και αξιοποιεί αποδοτικά τους πλούσιους πόρους που έχει.
• Σκοπός μας, όλες οι χώρες που βρέχονται από τη Μεσόγειο, να είναι τελικά ενεργοί και ισότιμοι εταίροι σε αυτή την πρωτοβουλία.
• Η σημερινή μας συνάντηση δεν είναι μια διακήρυξη απλών προθέσεων, αλλά δείχνει ότι πάνω από πολλά πιθανά περιφερειακά προβλήματα και διαφορές, υπάρχουν αυτά που μας ενώνουν.
• Γι’ αυτό και η συνάντηση αυτή, είναι κάτι πολύ περισσότερο: αποσκοπεί στο να θέσει αυτό το φιλόδοξο όραμα σε κίνηση. Επίσης, να διευκολύνει το διάλογο μεταξύ κυβερνήσεων, το διάλογο μεταξύ επιστημόνων, ακαδημαϊκών, μεταξύ των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, της Κοινωνίας των Πολιτών, αλλά και μεταξύ των επιχειρήσεων, σχετικά με το πώς η Μεσογειακή Πρωτοβουλία για την Κλιματική Αλλαγή μπορεί να αξιοποιήσει καλύτερα τα προγράμματα και τα έργα, που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη στην περιοχή, σε ό,τι αφορά αυτό το μεγάλο θέμα.
• Χαίρομαι που, σήμερα, μαζί μας, δεν έχουμε μόνο αντιπροσωπείες των γειτόνων και εταίρων μας, αλλά και τόσους διακεκριμένους ακτιβιστές του περιβάλλοντος, αλλά και ακαδημαϊκούς και επιστήμονες, διότι βασιζόμαστε και στη δική τους εμπειρία. Θέλουμε να μας βοηθήσετε και εσείς, ώστε να διαμορφώσουμε τους στόχους και να θέσουμε σε εφαρμογή συγκεκριμένα προγράμματα.
• Καλωσορίζω επίσης τους εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Αραβικού Συνδέσμου. Η στενότερη συνεργασία, τόσο εντός των συγκεκριμένων, όσο και μεταξύ των υπολοίπων Οργανισμών, είναι καθοριστικής σημασίας.
• Διότι η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, όπως έχει εξελιχθεί σήμερα, μπορεί να έχει ωφελήσει κάποιους, παράλληλα όμως έχει επιδεινώσει καταστάσεις για πολλούς. Έχει δημιουργήσει νέες και, πολλές φορές, μεγάλες ανισότητες στην κατανομή του πλούτου. Έχει δημιουργήσει μεγάλη αστάθεια, είτε λόγω της κλιματικής αλλαγής, είτε λόγω των ενεργειακών προβλημάτων, είτε λόγω της ανεπάρκειας τροφής, που προέρχεται από μια διατροφική κρίση ή και εξαιτίας των τιμών των τροφίμων, είτε λόγω μιας κρίσης στη διαχείριση του νερού αλλά, πολλές φορές, και λόγω των οικονομικών συγκρούσεων και της οικονομικής ύφεσης.
• Για εμάς, η παγκοσμιοποίηση πρέπει να εξανθρωπιστεί. Χρειάζεται μια άλλη προσέγγιση και, πιστεύω ότι η πρωτοβουλία μας εδώ, ακριβώς αυτό το στόχο έχει. Και ακριβώς λόγω αυτής της ραγδαίας αλλαγής που έφερε η παγκοσμιοποίηση στους οικονομικούς, εμπορικούς και διπλωματικούς συσχετισμούς, οι διεθνείς Οργανισμοί πρέπει να επαναπροσδιορίσουν το ρόλο τους, αφού έχουν χάσει - θα έλεγα - την ικανότητα να διαχειρίζονται με την απαιτούμενη επάρκεια και αποτελεσματικότητα αυτές τις απειλές.
• Μόλις ένα μήνα πριν συναντηθούν για μια ακόμα φορά τα έθνη του κόσμου, αυτή τη φορά στο Μεξικό, στο Κανκούν, για να διαπραγματευθούν μια παγκόσμια συμφωνία για την κλιματική αλλαγή, υπάρχει αβεβαιότητα, υπάρχει σκεπτικισμός, υπάρχει η αίσθηση ότι πάμε πίσω στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Γι’ αυτό είναι ακόμα μεγαλύτερης σημασίας η προσπάθειά μας να συντονίσουμε τις δράσεις μας. Να συντονιστούμε σε διεθνές επίπεδο.
• Και όπως έχουν δείξει οι συνομιλίες στον ΟΗΕ, το να συνεργαζόμαστε, να δουλεύουμε μαζί, αν και είναι τόσο απαραίτητο, φαίνεται ότι είναι και το δυσκολότερο σε αυτή την παγκόσμια προσπάθεια διακυβέρνησης. Αλλά αυτή είναι και η πρόκληση, διότι ο πλανήτης είναι πια ένας ενιαίος χώρος, τον οποίο αν δεν διαχειριστούμε μαζί, από κοινού, θα βρεθούμε στη θέση απλά να ανταγωνιζόμαστε και να συγκρουόμαστε γύρω από τα προβλήματα.
• Αυτός ο δρόμος της συνεργασίας, είναι ο μοναδικός δρόμος για να πετύχουμε. Να δουλέψουμε μαζί. Γι’ αυτό είμαστε εδώ, για να δείξουμε ότι μπορούμε να ηγηθούμε πρωτοβουλιών, σε περιφερειακό επίπεδο, στη Μεσόγειο.
• Κάνοντας έναν απολογισμό, μέχρι σήμερα έχουμε πετύχει, γιατί όντως υπάρχει σημαντική πρόοδος, τόσο σε μεμονωμένες χώρες, όσο και στις υπάρχουσες περιφερειακές πρωτοβουλίες, στις προσπάθειές μας εδώ, στη Μεσόγειο. Αλλά συναντηθήκαμε εδώ, περισσότερο για να δούμε τα επόμενα βήματα, δουλεύοντας μαζί, ως μια Περιφέρεια, ώστε ο καθένας μας να βγει δυνατότερος και να αντιμετωπίσουμε από κοινού, αλλά και η κάθε χώρα χωριστά, τις προκλήσεις που μας απασχολούν.
• Ξέρουμε πολύ καλά ότι η περιοχή μας είναι μια όμορφη περιοχή, αλλά και ποικιλόμορφη πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά. Όμως, μας ενώνει αυτή η απειλή, αυτό το μεγάλο πρόβλημα. Το γεγονός ότι η Τουρκία εκπροσωπείται εδώ, στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο, με τον φίλο Ταγίπ Ερντογάν, είναι απόδειξη ότι, δύο γειτονικές χώρες μπορούν να θέσουν κατά μέρος τις διαφορές τους, μπροστά στην αντιμετώπιση κοινών απειλών.
• Έχοντας μάθει την αξία της συνεργασίας μέσα από δύσκολες συνθήκες, η Ελλάδα και η Τουρκία στέκονται ενωμένες σ’ ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα, αυτό της κλιματικής αλλαγής.
• Δύο βαθιά πιστεύω μου, δικά μου, αλλά και του κ. Ερντογάν, με οδήγησαν στο να λάβω αυτή την πρωτοβουλία για την κλιματική αλλαγή στη Μεσόγειο. Το πρώτο πιστεύω μου, είναι ότι μπορούμε να ανταλλάξουμε γνώσεις για την τεχνογνωσία και, με τον τρόπο αυτό, να αποκτήσουμε μια ισχυρή ενωμένη φωνή στα διεθνή τεκταινόμενα.
• Το δεύτερο είναι ότι, δεν μιλούμε πλέον για οικονομική ευημερία και κλιματική ασφάλεια, ως δύο θέματα εκ διαμέτρου αντίθετα. Είμαι πεπεισμένος ότι, υιοθετώντας ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο, χαμηλής περιεκτικότητας σε άνθρακα, αυτό αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για να αντιμετωπίσουμε από κοινού τη χρηματοπιστωτική, ενεργειακή και κλιματική κρίση. Οι επενδύσεις σε υποδομές ασφαλείς, από κλιματικής πλευράς, η εναλλακτική ενέργεια, οι νέες τεχνολογίες, τα νέα μέσα και μοντέλα μεταφοράς, η ανακαίνιση κτιρίων, ο βιώσιμος τουρισμός, η βιώσιμη γεωργία, είναι καθοριστικά στοιχεία για να ενισχύσουμε τις οικονομίες μας, αλλά και για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε το θέμα της κλιματικής αλλαγής.
• Και νομίζω ότι αυτό αποτελεί και τη μοναδικότητα αυτής της πρωτοβουλίας. Δεν πρόκειται μόνο για την περιφερειακή της διάσταση, αλλά και για το ότι επιθυμούμε να συνδυάσουμε αυτά τα θέματα, με τις συζητήσεις που θα λάβουν χώρα στο Κανκούν. Το δικό μας καθήκον είναι, αυτό το αναπτυξιακό μοντέλο χαμηλής περιεκτικότητας σε άνθρακα, να το μετατρέψουμε σε οικονομική πραγματικότητα.
• Οι πολιτικοί ιθύνοντες, οι εμπειρογνώμονες, οι τεχνολογικοί επενδυτές, θα έχουν την ευκαιρία να εκτιμήσουν όλα τα πλεονεκτήματα που υπάρχουν. Αυτό θα γίνει αύριο, οπότε θα μπορέσουν να εντρυφήσουν στα θέματα αυτά, στο Φόρουμ που θα αφορά στους επενδυτές της Μεσογείου.
• Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, θα είναι καθοριστικής σημασίας, για να έχουμε διεθνείς επενδύσεις στην πράσινη ανάπτυξη στην περιοχή. Οι εν δυνάμει αποδόσεις είναι τεράστιες, καθώς η περιοχή μας έχει το μοναδικό πλεονέκτημα ότι μπορεί να καταστεί κόμβος ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την εγχώρια και τις γειτονικές αγορές.
• Για να το επιτύχουμε αυτό, όμως, σημαίνει ότι οφείλουμε να ζητήσουμε νέους, καινοτόμους μηχανισμούς χρηματοδότησης. Και αυτό προϋποθέτει την αγαστή συνεργασία με τις ενεργειακές αγορές και με τις περιβαλλοντικές πολιτικές. Μερικοί λένε ότι, μεσούσης της χρηματοπιστωτικής κρίσης, το να προστατεύσει κανείς τους φυσικούς πόρους ανάπτυξης και να αναπτύξει μια νέα πράσινη υποδομή, δεν είναι το πιο πιεστικό και επιτακτικό πρόβλημα.
• Η οικονομική κρίση συνεχίζει να έχει ολέθριες συνέπειες στην περιοχή μας, αλλά βρισκόμαστε και στα πρόθυρα μιας κλιματικής κρίσης, που μπορεί να μετατραπεί σε μη αναστρέψιμη. Η κλιματική κρίση, που απειλεί την ευημερία μας και την ασφάλειά μας, απειλεί και το δικό μας τρόπο ζωής.
• Γι’ αυτό, λοιπόν, πρέπει να ασκήσουμε πίεση και να το πράξουμε τώρα, να συνδυάσουμε τις λύσεις που υπάρχουν, για να αντιμετωπίσουμε και τις δύο μορφές κρίσης. Δεν μπορούμε πλέον να περιμένουμε να δράσει η Διεθνής Κοινότητα και γι’ αυτό αναλάβαμε αυτή την πρωτοβουλία, σε περιφερειακό επίπεδο.
• Η Μεσόγειος, πριν από αρκετό καιρό, προήγαγε μόνη της την άρρηκτη αλληλένδεση σχέσεων στο εμπόριο και στον πολιτισμό. Το ελαιόδεντρο ήταν η ρίζα της γεωργικής επανάστασης στις όχθες της Μεσογείου, καθώς ευδοκιμεί σε ένα κλίμα που είναι κοινό για όλες τις περιοχές της Μεσογείου. Το ελαιόδεντρο, εξάλλου, είναι ένα σύμβολο ειρήνης και φιλίας ανάμεσα στα έθνη. Αυτές οι αρχές, λοιπόν, θα μας βοηθήσουν να καθορίσουμε διορατικές πολιτικές, για να προάγουμε επενδύσεις στην καινοτομία και την αειφόρο ανάπτυξη.
• Σήμερα, λοιπόν, καλώ όλους να ακούσουν και να μάθουν ο ένας από τον άλλο, αλλά πάνω απ’ όλα να δράσουν. Να δράσουν με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορέσουμε, την πολιτική δέσμευση που έχουμε αναλάβει όλοι μας - και αυτό, το αποδεικνύουμε με το να είμαστε παρόντες εδώ - να τη μετατρέψουμε σε απτά αποτελέσματα, που θα αφορούν στο μοναδικό τρόπο ζωής που υπάρχει στη Μεσόγειο.
• Σας ευχαριστώ όλους που είστε εδώ.