Στις αρχές του έτους 2009, μετά την χρηματοπιστωτική κρίση η οποία εκδηλώθηκε κατά την διάρκεια του προηγουμένου έτους (2008) με την κατάρρευση της κτηματαγοράς στις Η.Π.Α, τα ερωτήματα στα οποία κλήθηκαν να απαντήσουν οι οικονομολόγοι αλλά και οι διάφοροι οικονομικοί αναλυτές ήταν αφενός μεν η ταχύτητα και κατά συνέπεια ο χρόνος που θα χρειαζόταν προκειμένου να μεταδοθεί (σαν είδος ιού) από τον τόπο εκδήλωσής της στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα, αλλά και αφ ετέρου τι θα έπρεπε και αν μπορούσε να γίνει προκειμένου να μην επηρεάσει την πραγματική οικονομία.
Βέβαια για τους οπαδούς της οικονομικής θεωρίας του Keynes οικονομολόγους, και όχι μόνο ,τα πράγματα ήταν λίγο πολύ δεδομένα αφού όλοι κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι είναι αδύνατον η κρίση του χρηματοπιστωτικού συστήματος να μην επηρεάσει την πραγματική οικονομία και ότι απλά ήταν θέμα χρόνου έως ότου διαπιστωθούν τα πρώτα σημάδια της κρίσης στην πραγματική οικονομία.
Τα χαρακτηριστικά της οποίας ως προς το μέγεθος και την πρόσβαση των αγορών καθώς και της αλληλεξάρτησης των εθνικών κυρίως οικονομιών λόγω της παγκοσμιοποίησης έχουν σημαντικά διαφοροποιηθεί σε σχέση με το παρελθόν προσθέτοντας νέες πλην όμως σημαντικές παραμέτρους στην εξίσωση, η επίλυση της οποίας θα μας αποκωδικοποιούσε το γρίφο του πόσο γρήγορα η πραγματική οικονομία σε παγκόσμιο επίπεδο θα επηρεαζόταν από την κρίση του χρηματοπιστωτικού συστήματος ή με άλλα λόγια πότε η οικονομική κρίση θα χτύπαγε την πόρτα και στην δική μας «γειτονιά» (Ευρωπαϊκή Ένωση).
Ενδεικτικό είναι αυτό που γράφει ο Πωλ Κρούγκμαν στο βιβλίο του Η κρίση του 2008 και η επιστροφή των οικονομικών της ύφεσης (Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2009) «γιατί η πολιτική απέτυχε να αντιμετωπίσει την καταστροφική διαδικασία ανάδρασης που προκαλούσε η κατάρρευση της μιας οικονομίας μετά την άλλη; Η απάντηση είναι πως εκείνοι που διαμορφώνουν την πολιτική πίστευαν ότι έπρεπε να παίξουν το παιγνίδι της εμπιστοσύνης και αυτό είχε ως συνέπεια να ακολουθήσουν οικονομική πολιτική που επιδεινώνει τις υφέσεις».
Αυτά υποστήριζε ο Κρούγκμαν περιδιαβαίνοντας τις Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, διαπιστώνοντας ότι οι ενέργειες των ηγετών της ΕΕ, προκειμένου να αντιμετωπίσουν την επερχόμενη οικονομική κρίση ήταν τουλάχιστον ανεπαρκείς και ότι τα μέτρα που είχαν πάρει έδειχναν ότι δεν είχε γίνει κατανοητό το μέγεθος του προβλήματος, ενώ από την άλλη πλευρά η ακολουθούμενη οικονομική πολιτική στις περισσότερες των περιπτώσεων είχε ως αποτέλεσμα την επιδείνωση της ύφεσης.
Σήμερα δύο χρόνια μετά, στο τέλος του 2010 οι απόψεις των περισσοτέρων οικονομολόγων συγκλίνουν ότι στο επόμενο έτος (2011) η χώρα μας θα βρεθεί στο χειρότερο σημείο της οικονομικής ύφεσης τα σημάδια της οποίας έχουν γίνει ήδη ορατά κατά την διάρκεια του έτους που φεύγει.
Ας δούμε όμως ποια είναι τα σημάδια της οικονομικής ύφεσης για τα οποία μιλάμε, αφού πρώτα ορίσουμε σύμφωνα με τα διεθνή λεξικά την «οικονομική ύφεση» ως μια «σκλήρυνση» της οικονομίας για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο , τα χαρακτηριστικά της οποίας είναι τα ακόλουθα :
Αύξηση του ποσοστού ανεργίας σε ανησυχητικά επίπεδα
Ανακοίνωση ανυπαρξίας ή μείωσης κερδών των μεγάλων (εισηγμένων στο χρηματιστήριο κυρίως) εταιριών και ταυτόχρονα τη μείωση του Γενικού Δείκτη Αξιών του Χρηματιστηρίου
Αδυναμία εξυπηρέτησης τραπεζικών δανείων , αποπληρωμής πιστωτικών καρτών – έκρηξη ακάλυπτων επιταγών
Αύξηση αγορών μέσω πιστωτικών καρτών
Αύξηση τιμών βασικών καταναλωτικών αγαθών
Αύξηση κενών θέσεων εργασίας σε μεγάλες επιχειρήσεις οι οποίες δεν αναπληρώνονται και παραμένουν κενές
Οι τιμές των μετοχών αλλά και των ακινήτων κινούνται καθοδικά
Το ΑΕΠ κινείται σε πτωτικούς ρυθμούς έχοντας αρνητικές τιμές
Οι αποταμιεύσεις χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες της καθημερινής διαβίωσης
Διάχυτο κλίμα ανησυχίας στην αγορά – αρνητική ψυχολογία στην οικονομία
Τα περισσότερα (αν όχι όλα) «σημάδια» από τα παραπάνω αναφερόμενα αποτελούν μόνιμη και καθημερινή θεματολογία, όχι μόνο στα δελτία ειδήσεων των ΜΜΕ, αλλά και των διαφόρων sites τα οποία σχολιάζουν την εξέλιξη των μακροοικονομικών μεγεθών της Ελληνικής Οικονομίας.
Για όσους βέβαια βιώνουν την καθημερινότητα της αγοράς δεν χρειάζονται οι οικονομικές αναλύσεις των «ειδικών» προκειμένου να αντιληφθούν το «στέγνωμα» της αγοράς, την ανεργία, το «λουκέτο» πολλών επιχειρήσεων, την ανυπαρξία χρηματοδότησης και πιστωτικής επέκτασης, την αδυναμία κάλυψης επιταγών και υποχρεώσεων αλλά και την αδυναμία εκπλήρωσης φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων.
Η ύφεση είναι εδώ και τα σημάδια της δυστυχώς είναι αντιληπτά και ορατά.
Ηλίας Π Παργινός , Οικονομολόγος– σύμβουλος επιχειρήσεων B.sc , MBA
