- Χρόνος πραγματικής ασφάλισης (ή προαιρετικής)
- Χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας
(Εξαγοράζεται με επιβάρυνση 20% (ΙΚΑ-ΕΤΑΜ) επί του μισθού που ισχύει κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης εξαγοράς. Στις περιπτώσεις που θεμελιώνεται συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1.1.2011 μέχρι 31.12.2014 το ποσό εξαγοράς μειώνεται κατά 30% και για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1.1.2015 και εφεξής, το ποσό εξαγοράς μειώνεται κατά 50%.
- Χρόνος γονικής άδειας ανατροφής παιδιών
Εξαγοράζεται με επιβάρυνση 20% (ΙΚΑ-ΕΤΑΜ) του μισθού του χρόνου υποβολής της αίτησης εξαγοράς.
- Χρόνος επιδότησης λόγω ασθενείας (μέχρι 300 ημέρες)
Συνυπολογίζεται (χωρίς εξαγορά) μόνο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος, όχι όμως για τον προσδιορισμό του δικαιούμενου ποσού σύνταξης.
- Χρόνος επιδότησης τακτικής ανεργίας (μέχρι 300 μέρες)
Συνυπολογίζεται (χωρίς εξαγορά) μόνο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος, όχι όμως για τον προσδιορισμό του δικαιούμενου ποσού σύνταξης.
- Χρόνος εκπαιδευτικής άδειας άνευ αποδοχών (μέχρι 2 έτη)
Συνυπολογίζεται τόσο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης και εξαγοράζεται με επιβάρυνση 20% (ΙΚΑ-ΕΤΑΜ) επί του μισθού του χρόνου υποβολής της αίτησης.
- Χρόνος σπουδών για την απόκτηση ενός μόνο πτυχίου ανώτερης ή ανώτατης σχολής της ημεδαπής και της αλλοδαπής καθώς και ο χρόνος σπουδών μετά τη συμπλήρωση του 17ου έτους της ηλικίας, σε μέσες επαγγελματικές σχολές, ο οποίος είναι ίσος με τα κατά τον χρόνο αποφοίτησης επίσημα ακέραια χρόνια σπουδών της οικείας σχολής. Συνυπολογίζεται τόσο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης και εξαγοράζεται με επιβάρυνση 20% για τους φορείς κύριας ασφάλισης και 6% για τους φορείς επικουρικής ασφάλισης επί του 25πλασίου του ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη που ισχύει κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης.
- Χρόνος ανεργίας μετά την υπαγωγή στη ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης και το Δημόσιο
Συνυπολογίζεται τόσο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης και εξαγοράζεται με επιβάρυνση 20% για τους φορείς κύριας ασφάλισης και 6% για τους φορείς επικουρικής ασφάλισης επί του 25πλασίου του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη που ισχύει κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης.
- Χρόνος κύησης και λοχείας (που προβλέπεται από την ΕΓΣΣΕ)
Συνυπολογίζεται (χωρίς εξαγορά) μόνο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, όχι όμως για τον προσδιορισμό του δικαιούμενου ποσού σύνταξης.
Συνυπολογίζεται τόσο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης και εξαγοράζεται με επιβάρυνση 20% (ΙΚΑ – ΕΤΑΜ) επί των μισθών του χρόνου υποβολής της αίτησης.
- Πλασματικός χρόνος του άρθρου 141 του ν. 3655/2008 ανεξάρτητα του χρόνου γέννησης των παιδιών.
Συνυπολογίζεται και για τη συμπλήρωση του χρόνου συνταξιοδότησης και για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης – είναι 1 χρόνος για το πρώτο παιδί και από 2 χρόνια για το δεύτερο και τρίτο και καλύπτει και τις γεννήσεις που έγιναν πριν από την 1.1.2000.
- Χρόνος μαθητείας (μέχρις 1 έτους)
Συνυπολογίζεται τόσο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης και εξαγοράζεται με επιβάρυνση 20% για τους φορείς κύριας ασφάλισης και 6% για τους φορείς επικουρικής ασφάλισης επί του 25πλάσιου του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη που ισχύει κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης.
- Χρόνος αποδεδειγμένης άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας.
Πριν από την εγγραφή στα Μητρώα του ΟΑΕΕ και μέχρι 5 έτη εφόσον δεν είχαν πληρωθεί οι ασφαλιστικές εισφορές.
- Χρόνος κατά τον οποίο ο ασφαλισμένος έλαβε σύνταξη αναπηρίας
Συνυπολογίζεται για τη συμπλήρωση των ελάχιστων προϋποθέσεων που απαιτούνται για τη συνταξιοδότηση λόγω γήρατος.
ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΑ ΕΤΗ
Πώς θα υπολογίζεται η εξαγορά τους
Αποδοχές (ως την ανώτατη ασφαλιστική κλάση 2.433 ευρώ) επί 20% επί μήνες στρατιωτικής θητείας – ποσό εξαγοράς με δόσεις.
α) Έκπτωση 15% για εφάπαξ εξόφληση
β) Όποιος θεμελιώνει δικαίωμα από 1.1.2011 έως 31.12.2014 θα έχει έκπτωση 30%.
γ) Όποιος θεμελιώνει δικαίωμα από 1.1.2015 θα έχει έκπτωση 50%.
Σήμερα 25 επί 33,04 επί 20% = 165,2 ευρώ για κάθε μήνα με δόσεις για τους
Ασφαλισμένους του ΙΚΑ, 25 επί 33,04 επί 37,5% = 309,75 ευρώ για κάθε
μήνα με δόσεις για τους ασφαλισμένους της Τραπέζης Ελλάδος.
Καταβολή εφάπαξ, έκπτωση 15%.
ΗΑΕ = ημερομίσθιο ανειδίκευτου εργάτη (σήμερα 33,04 ευρώ).
- Ο χρόνος επιδότησης ασθενείας καθώς και ο χρόνος επιδότησης ανεργίας έως 1 έτος ισχύει ή υφίσταται χωρίς καταβολή εισφορών.
- Εκπαιδευτική άδεια (άνευ αποδοχών) έως δύο χρόνια και χρόνος απεργιών.
Αποδοχές ημερομηνίας αίτησης επί ποσοστό εισφοράς, συνεισφοράς κάθε Ταμείου (%) επί μήνες εξαγοράς = Ποσό εξαγοράς (π.χ. για τους ασφαλισμένους στην Εθνική Τράπεζα: αποδοχές 3.000 επί 37,5% επί 1 μήνα = 1.125 ευρώ κάθε μήνα).
- Χρόνος σπουδών (πριν από την ασφάλιση)
Ανώτατες – ανώτερες σχολές μετά το 17ο έτος της ηλικίας.
25πλάσιο επί ΗΑΕ επί 20% επί μήνες σπουδών = Ποσό εξαγοράς, π.χ. 25 επί 33,4 επί 20% = 165,20 ευρώ ο κάθε μήνας με δόσεις και έκπτωση 15% για εφάπαξ καταβολή για την κύρια σύνταξη.
Επικουρική: 25 επί 33,04 επί 6% = 49,56 ευρώ κάθε μήνας με δόσεις και έκπτωση 15% για εφάπαξ καταβολή.
- Χρόνος ανεργίας μετά την υπαγωγή στην ασφάλιση, εξαγορά όπως ακριβώς ο χρόνος σπουδών (περίπτωση 5η).
- Πλασματικός χρόνος για τα παιδιά ανεξάρτητα την ηλικία τους.
1 παιδί : 1 χρόνος
2 παιδιά : 3 χρόνια
3 παιδιά και πάνω : έως 5 χρόνια
Χρήση του πλασματικού χρόνου κάνει η μητέρα, όχι όμως για να θεμελιώσει δικαιώματα ως μητέρα ανήλικων τέκνων. Αν δεν κάνει χρήση, τότε ο πλασματικός χρόνος προσμετράται από τον πατέρα.
Τονίζεται ότι οι χρόνοι που αναγνωρίζονται για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή για προσαύξηση του ποσού της σύνταξης αρχίζουν από 1.1.2011 και αφορούν τους ασφαλισμένους που συγκεντρώνουν αθροιστικά τις εξής προϋποθέσεις:
α) Θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα κατ’ αποκλειστικότητα από 1.1.2011 και εφεξής
και β) έχουν πραγματοποιήσει τουλάχιστον 3.600 μέρες ή 12 έτη ασφάλισης.
Επομένως οι διατάξεις του άρθρου 40 και της παρ. 12 του άρθρου 47 του νόμου 2084/92 εφαρμόζονται μέχρι 31.12.2010 και αφορούν όλους όσους έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι την 31.12.2010, ανεξάρτητα αν ασκήσουν το δικαίωμα αυτό μέχρι 31.12.2010 ή από 1.1.2011 και εφεξής.
Εξάλλου με τις νέες διατάξεις επαναπροσδιορίζονται οι χρόνοι που μπορούν να προσμετρηθούν ή να αναγνωριστούν με εξαγορά τόσο για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή για προσαύξηση δικαιώματος ή για προσαύξηση του ποσού αυτής. Επιπλέον καθορίζεται η κλιμάκωση του χρόνου τον οποίο μπορεί να προσμετρήσει ή να αναγνωρίσει κάθε ασφαλισμένος ανάλογα με το χρόνο συνταξιοδότησής του ως εξής:
Μέχρι 4 χρόνια, για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα εντός του 2011
Μέχρι 5 χρόνια , για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα εντός του 2012
Μέχρι 6 χρόνια, για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα εντός του 2013
Μέχρι 7 χρόνια, για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα από 1.1.2014.
Ως προς τον τρόπο αναγνώρισης και εξαγοράς των αναφερόμενων χρόνων, σημειώνεται ότι:
Όσον αφορά το χρόνο στρατιωτικής υπηρεσίας, ειδικά για τους ασφαλισμένους που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1.1.2011 μέχρι 31.12.2014, με βάση τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις, το ποσό εξαγοράς του αναγνωριζόμενου χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας καταβάλλεται μειωμένο κατά 50%, ανεξάρτητα από τον τρόπο καταβολής του (εφάπαξ ή σε δόσεις ή με παρακράτηση του 1/3 της σύνταξης). Σε καμιά όμως περίπτωση, το τελικά καταβαλλόμενο ποσό δεν μπορεί να είναι κατώτερο αυτού που προκύπτει, με βάση υπολογισμού το 25πλάσιο του ημερομίσθιου ανειδίκευτου εργάτη όπως ισχύει κάθε φορά ( το 2010 είναι 33,04 ευρώ).
Ο χρόνος σπουδών, ο χρόνος μαθητείας, καθώς και ο χρόνος ανεργίας αναγνωρίζονται τόσο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και για την προσαύξηση του ποσού της σύνταξης, ύστερα από αίτηση του ασφαλισμένου. Για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα καταβάλλεται ποσό εξαγοράς, το οποίο προκύπτει από τον υπολογισμό ποσοστού 20% για τους φορείς κύριας ασφάλισης και ποσοστού 6% για τους φορείς επικουρικής ασφάλισης, υπολογιζομένων στο 25πλάσιο του ΗΑΕ (Ημερομίσθια Ανειδίκευτου Εργάτη) που ισχύει κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης. Περαιτέρω, καθορίζεται ο τρόπος καταβολής του ποσού εξαγοράς που προκύπτει από τις παραπάνω αναγνωρίσεις (είτε εφάπαξ με έκπτωση 15%, είτε σε μηνιαίες δόσεις ίσες με τους αναγνωριζόμενους μήνες, είτε με παρακράτηση του ¼ του ποσού της σύνταξης) και επιπλέον προβλέπεται η επιβολή των αναλογούντων πρόσθετων τελών, σε περίπτωση καθυστέρησης καταβολής μηνιαίας δόσης.
Ως προς την προσμέτρηση του χρόνου απουσίας από την εργασία λόγω κύησης και λοχείας και των ημερών επιδότησης λόγω ασθένειας και τακτικής ανεργίας, επισημαίνεται ότι αυτές λαμβάνονται υπόψη, μόνο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος και όχι για τον προσδιορισμό του δικαιούμενου ποσού σύνταξης.
Στα 60 και με 40ετία
Σημαντικό είναι ότι δεν θίγεται η 35ετία για όσους έχουν ασφαλιστεί πριν από το 1983
Νέες προϋποθέσεις και ηλικιακά όρια στη συνταξιοδότηση των εργαζομένων σε ΔΕΚΟ και τράπεζες θέτει εγκύκλιος του Υπουργείου Εργασίας, βάσει της οποίας η θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος για όλους τους ασφαλισμένους γίνεται με τη συμπλήρωση του απαιτούμενου ορίου ηλικίας και χρόνου ασφάλισης που ισχύουν κατά το έτος συμπλήρωσης των απαιτούμενων ενσήμων.
Σημαντικό είναι ότι δεν θίγεται η 35ετία για όσους έχουν ασφαλιστεί πριν από το 1983, ενώ η αναγνώριση των πλασματικών ετών μπορεί να γίνει έως το τέλος του 2013 και ο εργαζόμενος θα μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με τους υφιστάμενους όρους κι όχι με εκείνους που θα ισχύουν τότε, οι οποίοι θα είναι πολύ δυσμενέστεροι των σημερινών. Το ηλικιακό όριο αναπροσαρμόζεται στα 60 έτη, το οποίο ισχύει και για τους ασφαλισμένους που έχουν ενταχθεί στα ταμεία αυτά από το 1993 και μετά.
Οι αλλαγές που επέρχονται είναι οι εξής:
Αυξάνεται από 1.1.2011 ο απαιτούμενος για συνταξιοδότηση χρόνος ασφάλισης των ασφαλισμένων των (πρώην) ειδικών ταμείων που υπήχθησαν στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης από 1.1.1983 έως 31.12.1992 κατά 1 έτος και μέχρι τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης. Επιπλέον αυξάνεται σταδιακά από 1.1.2012 και το όριο ηλικίας μέχρι τη συμπλήρωση του 60ού έτους.
Κατά το μεταβατικό διάστημα σταδιακής αύξησης του ορίου ηλικίας και του χρόνου ασφάλισης, ήτοι κατά τα έτη 2011-2014, ο/η ασφαλισμένος/η δικαιούται σύνταξης με τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας και του χρόνου ασφάλισης που ισχύουν κατά το έτος συμπλήρωσης των 35 ετών ασφάλισης. Θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα έχουν και οι ασφαλισμένοι που μέχρι 31.12.2010 συμπληρώνουν το χρόνο ασφάλισης (δηλαδή στην προκειμένη περίπτωση τα 35 έτη) με προσμέτρηση χρόνων που προβλέπονται στο άρθρο 40 του Ν. 2084/92, εφόσον η σχετική αίτηση αναγνώρισης υποβληθεί μέχρι 31.12.2013.
Οι ασφαλισμένοι αυτοί συνταξιοδοτούνται με το όριο ηλικίας που ισχύει κατά το έτος 2010. Δεν θίγονται οι ασφαλισμένοι των ειδικών ταμείων που υπήχθησαν στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης μέχρι 31.12.1982. Γι’ αυτούς εξακολουθεί να ισχύει διάταξη του Ν. 3029/2002 και θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με τη συμπλήρωση 35 ετών ασφάλισης, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας και ανεξαρτήτως πότε θα συμπληρώσουν τα 35 έτη ασφάλισης.
Συνταξιοδοτικά δικαιώματα που έχουν θεμελιωθεί ή θεμελιώνονται μέχρι 31.12.2010 από ασφαλισμένους των πρώην ειδικών ταμείων που έχουν ενταχθεί στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ δε θίγονται από την παραμονή στην υπηρεσία μετά την ανωτέρω ημερομηνία και συνταξιοδοτικές μεταβολές που επιφέρει ο νόμος αυτός δεν επηρεάζουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, ούτε τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξής τους.
Οι ασφαλισμένοι μετά την 1.1.1993 σε οποιονδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης, πλην ΟΓΑ, θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης και του 60ού έτους της ηλικίας τους, συμπεριλαμβανομένου για τη συμπλήρωση του χρόνου αυτού και του χρόνου ασφάλισης σε οποιονδήποτε ομοειδή φορέα. Έτσι, νέος ασφαλισμένος (δηλαδή υπαχθείς στην ασφάλιση από 1.1.1993 και εφεξής) π.χ. στο (πρώην) ΤΑΠ-ΟΤΕ μπορεί να συνυπολογίσει για τη συμπλήρωση των 40 ετών χρόνο σε οποιονδήποτε άλλον φορέα κύριας ασφάλισης μισθωτών (π.χ. χρόνο ασφάλισης στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ).
Επιπλέον, όσοι ασφαλισμένοι από 1.1.1983-31.12.1992 στα (πρώην) ειδικά ταμεία συμπληρώνουν μέχρι 31.12.2010 37 έτη υποχρεωτικής ασφάλισης, θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας. Η δυνατότητα αυτή καταργείται από 1.1.2011. Σημειώνεται ότι συνταξιοδοτικά δικαιώματα που έχουν θεμελιωθεί ή θεμελιώνονται μέχρι 31.12.2010 από ασφαλισμένους των πρώην ειδικών ταμείων που έχουν ενταχθεί στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ δε θίγονται από την παραμονή στην υπηρεσία μετά την ανωτέρω ημερομηνία και συνταξιοδοτικές μεταβολές που επιφέρει ο νόμος αυτός δεν επηρεάζουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης ούτε τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξής τους.
Το όριο ηλικίας των 60 ετών ή μικρότερο αυτού προβλέπεται από γενικές ή καταστατικές διατάξεις για την πλήρη συνταξιοδότηση λόγω γήρατος ασφαλισμένων φορέων κύριας ασφάλισης αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης αυξάνεται κατά 1 έτος κάθε χρόνο από 1.1.2011 και μέχρι τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας, με την επιφύλαξη μεταξύ άλλων ειδικών διατάξεων για εργαζόμενους σε ΒΑΕ. Επιπλέον, όπου προβλέπεται χορήγηση μειωμένης σύνταξης σε γυναίκες ασφαλισμένες με όριο ηλικίας μικρότερο του 60ου, το όριο αυτό αυξάνεται κατά 1 έτος από 1.1.2011 και για κάθε επόμενο έτος μέχρι τη συμπλήρωση του 60ου.
Η διατύπωση της διάταξης αυτής αφορά όλους τους ασφαλισμένους ανεξαρτήτως χρόνου υπαγωγής στην ασφάλιση και εφόσον βέβαια δεν θεμελιώνουν δικαίωμα μέχρι 31.12.2010. Σημειώνεται ότι για συνταξιοδοτικά δικαιώματα, που έχουν θεμελιωθεί ή θεμελιώνονται μέχρι 31.12.2010 από ασφαλισμένους των πρώην ειδικών ταμείων που έχουν ενταχθεί στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, δε θίγονται από την παραμονή στην υπηρεσία μετά την ανωτέρω ημερομηνία και συνταξιοδοτικές μεταβολές που επιφέρει ο νόμος αυτός δεν επηρεάζουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης ούτε τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξής τους.\
Θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα έχουν και οι ασφαλισμένοι/ες που μέχρι 31.12.2010 συμπληρώνουν το χρόνο ασφάλισης με προσμέτρηση χρόνων που προβλέπονται στο άρθρο 40 του Ν. 2084/92, εφόσον η σχετική αίτηση αναγνώρισης υποβληθεί μέχρι 31.12.2013. Οι ασφαλισμένοι αυτοί συνταξιοδοτούνται με το όριο ηλικίας που ισχύει κατά το έτος 2010.
Τέλος, ανακαθορίζεται το όριο ηλικίας που προβλέπεται για τη συνταξιοδότηση μητέρων με ανήλικα παιδιά, ήτοι ασφαλισμένων από 1.1.1983-31.12.1992 των φορέων και κλάδων που εντάχθηκαν στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, καθώς και των ασφαλισμένων των ενταχθέντων στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ Κλάδων Σύνταξης του ΤΑΠ-ΙΛΤ, ΤΣΠ-ΑΤΕ και ΤΣΕΑΠΓΣΟ.
Το ίδιο ισχύει και για το όριο ηλικίας για τις μητέρες με ανήλικα τέκνα σε οποιονδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης από 1.1.1993 και εφεξής, καθώς και για τις ασφαλισμένες μέχρι 31.12.1992 με τρία παιδιά.
