Η νέα αντίληψη για την αειφόρο ανάπτυξη θεωρεί σημαντικό να διαφυλαχτεί και να αναδειχθεί το περιβάλλον με την ευρεία έννοια του όρου. Πρέπει επομένως να προστατευτούν και να προβληθούν όχι μόνο τα τοπία και οι φυσικοί χώροι άλλα επίσης οι φυσικοί πόροι, η οικοδομημένη κληρονομιά (αρχιτεκτονική, ιστορική κ.λ.π.) οι πολιτιστικές, κοινωνικές και λαϊκές παραδόσεις, η ποιότητα ζωής των κατοίκων, αλλά και να αποτελέσουν το έναυσμα για δραστηριότητες που συμβάλλουν στην οικονομική μας ανάταση.
Απαραίτητα για το σκοπό αυτό είναι:
· Η ενεργός συμμετοχή των ανθρώπων της υπαίθρου, για τους οποίους γίνονται προσπάθειες κινητοποίησης, με στόχο την αειφόρο ανάπτυξη της περιοχής τους.
· Ο ολοκληρωμένος και πολυτομεακός σχεδιασμός, με παράλληλη διασύνδεση των ενεργειών μεταξύ τους.
· Η ανάπτυξη συνεργασιών σε εθνικό ή διακρατικό επίπεδο που συμβάλλουν στην εξωστρέφεια κάθε περιοχής και της οικονομίας της.
· Η νέα προσέγγιση για την ανάπτυξη της υπαίθρου, η οποία θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από δράσεις που στοχεύουν στην πολυαπασχόληση και στην πολλαπλή δημιουργία εισοδήματος από εναλλακτική ή συμπληρωματική απασχόληση.
· Ένας δυναμικός μηχανισμός που στηρίζεται στην δυνατότητα διατύπωσης και υλοποίησης κοινών συμφωνιών με στόχο τη διασφάλιση και συνεχή βελτίωση των προϊόντων και υπηρεσιών των εμπλεκομένων επιχειρήσεων. Η προοπτική του εξαρτάται κατά κύριο λόγο από την ίδια τη δυναμική που μπορεί να δημιουργηθεί στο εσωτερικό του και δεν μπορεί να επιβληθεί εξωγενώς. Οι κανόνες και οι προδιαγραφές που κοινά συμφωνούνται πρέπει να αποτελούν κατά κύριο λόγο αντικείμενο αυτοπειθαρχίας των μελών του.
Μια καλή πρόταση αναπτυξιακού σχεδιασμού πρέπει να βασίζεται στον μηχανισμό εθελούσιας κοινής συμφωνίας των εμπλεκομένων επιχειρήσεων παραγωγής προϊόντων ή παροχής υπηρεσιών για τον προσδιορισμό ελάχιστων προδιαγραφών αλλά και ανώτερων διαβαθμίσεών τους, με στόχο τη διαφύλαξη και συνεχή βελτίωση της ποιότητας υπηρεσιών και προϊόντων.
Θεμέλιο μιας υγιούς και βιώσιμης αναπτυξιακής πορείας είναι η συνδυαστική ανάδειξη των φυσικών μας πόρων, της πολιτιστική μας κληρονομιάς, της τοπικής μας παραγωγής και του τουρισμού.
Οι προτάσεις μας θα έχουν σαν στόχο την προώθηση ενός μοντέλου ολοκληρωμένης ανάπτυξης χρησιμοποιώντας ως θέμα κινητοποίησης του τοπικού δυναμικού τα ζητήματα που αφορούν το περιβάλλον και τον πολιτισμό, νοούμενα και τα δύο με την ευρύτερη δυνατή έννοια.
Τούτο σημαίνει ότι οι δράσεις θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη όχι μόνο την ανάγκη ανάδειξης σημαντικών στοιχείων του περιβάλλοντος, της παράδοσης και του τοπικού πολιτισμού, αλλά και να τα εντάσσουν μέσα σε ένα δυναμικό πλαίσιο κινητοποίησης του επενδυτικού ενδιαφέροντος, τόσο των ιδιωτών όσο και των συλλογικών φορέων
Η περιοχή της Κεφαλονιάς και Ιθάκης έχει πολλές δυνατότητες που περιμένουν να αξιοποιηθούν από τις παραγωγικές δυνάμεις που συμμετέχουν στην οικονομική δραστηριότητα. Η συντήρηση των παραδοσιακών δομών στην παραγωγή και τον τρόπο ζωής έχουν προστατεύσει σημαντικά τα νησιά από την ομογενοποίηση του σύγχρονου μαζικού πολιτισμού των πόλεων. Διατήρησαν σχεδόν άθικτο το παρθένο περιβάλλον και κράτησαν τους διαφορετικούς ρυθμούς της καθημερινής ζωής που διαφοροποιούν την περιοχή μας από την εικόνα μιας μεγαλούπολης.
Η νέα αναπτυξιακή μας προσέγγιση οφείλει να λάβει υπόψη της το σύγχρονο Κεφαλλονίτικο και Ιθακήσιο χώρο και πολιτισμό, την ιστορία των 2 νησιών, τα μοναδικά και θεαματικά γεωλογικά φαινόμενα, αλλά και την τοπική γαστρονομία. Οι νέες προτάσεις θα είναι αυθεντικές και τελικά βιώσιμες, στο βαθμό που θα καταφέρουν να αξιοποιήσουν και να προβάλλουν τα στοιχεία που κάνουν τα νησιά μοναδικά, τον πολιτισμό που είναι διάχυτος σε κάθε γωνιά.
Οι στόχοι μας μπορούν να επιτευχθούν μέσα από το σχεδιασμό δράσεων που έχουν στόχο την αξιοποίηση της ποικιλίας και της σημασίας του φυσικού και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος της περιοχής. Οι δράσεις θα έχουν θεματικό χαρακτήρα και θα προωθήσουν επενδυτικά πιλοτικά σχέδια για τις περιοχές υλοποίησής τους. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στις περιοχές με ειδικό καθεστώς προστασίας και διαχείρισης, στις περιφερειακές τους ζώνες και στις περιοχές που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον από άποψη φυσικού περιβάλλοντος και αγροτικού οικοσυστήματος.
Ένας επιπλέον βασικός άξονας είναι η αξιοποίηση της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς υπό την ευρεία έννοια του όρου. Θα πρέπει να επιχειρηθεί η ανάδειξη όχι μόνο του μνημειακού πλούτου αλλά και άλλων αναπόσπαστων στοιχείων του τοπικού πολιτισμού, υλικού ή μη. Έτσι οι δράσεις που θα υλοποιηθούν δε θα λειτουργήσουν μόνο υποστηρικτικά στην απλή γνωριμία με τον φυσικό και ιστορικό πλούτο μιας περιοχής, αλλά θα αποτελέσουν το δίκτυο μέσω του οποίου θα αναδεικνύονται και θα ενσωματώνονται οι διάφορες επιμέρους παραγωγικές δραστηριότητες της περιοχής μέσα σε ευρύτερα σύνολα, ώστε να αποκτούν άλλη δυναμική.
Έτσι προωθείται η ανάδειξη του συγκριτικού πλεονεκτήματος της περιοχής που αποτελείται από το αξιόλογο φυσικό και πολιτισμικό της περιβάλλον μέσω της αειφόρου αξιοποίησής του με βάση ένα σχέδιο ολοκληρωμένης ανάπτυξης.
Με άλλα λόγια, μπορεί να θεωρηθεί ότι στόχοι της παραπάνω ενέργειας είναι η μετατροπή των περιοχών που διαθέτουν στοιχεία φυσικής ομορφιάς, παραγωγής, πολιτισμού σε πόλους έλξης επισκεπτών, η διαφοροποίηση της αγροτικής φυσιογνωμίας της περιοχής, η ενίσχυση του τοπικού εισοδήματος, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και σαφώς η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, μέσω της αξιοποίησής του και της ευαισθητοποίησης του κοινού.
Σ’ αυτό το πλαίσιο,, λαμβάνονται σοβαρά υπόψη οι αρχές της θεωρίας της αειφόρου ανάπτυξης, ώστε οι προτάσεις που θα προαχθούν να έχουν ως στόχο:
- την εφαρμογή των έργων ανάπτυξης μόνο όταν και όπου δεν υποβαθμίζεται η ποιότητα της περιοχής,
- την προστασία των πόρων που αποτελούν τη βάση της φυσιογνωμίας μας και τα θεμέλια μιας υγιούς αναπτυξιακής πορείας,
- τον τουρισμό που διαμορφώνεται εξελικτικά σε συμφωνία με τις ιδιαιτερότητες του φυσικού και πολιτιστικού τοπίου,
- την ανάπτυξη υπηρεσιών που προάγουν την τοπική περιβαλλοντική και πολιτιστική κληρονομιά.
Πρέπει να γίνει κατανοητό, ότι ένα σωστά οργανωμένο δίκτυο Περιβάλλον-Παραγωγή- Πολιτισμός-Τουρισμός στην Κεφαλονιά και την Ιθάκη, αποτελεί ένα εξαιρετικό εργαλείο άσκησης αναπτυξιακής πολιτικής. Διευρύνει τους στόχους και τον προσανατολισμό στους παραγωγικούς τομείς και αναδεικνύει την φυσιογνωμία και το πολιτισμικό προφίλ των νησιών μας
Βασικός στόχος για την ανάπτυξη μας θα πρέπει να είναι η αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων (φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον) σε συνδυασμό με τη διαφήμιση, τη δημιουργία εγκαταστάσεων και υποδομής, την αρμονική συνεργασία των παραγωγικών κλάδων αλλά και του τουρισμού με τις άλλες δραστηριότητες, τη διατήρηση, ανάδειξη και προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς των ευαίσθητων περιοχών κ.α.
Ο Νομός Κεφαλληνίας και Ιθάκης είναι ένας νομός ιδιαίτερα προικισμένος από τη φύση αλλά και με μακραίωνη ιστορική διαδρομή. Η απλή αναφορά στους υπάρχοντες πόρους, π.χ. παραλίες, μνημεία, τείνει να κορεσθεί, καθώς οι σύγχρονες ανάγκες επιβάλουν μια εικόνα υψηλής αισθητικής και ποιότητας εναρμονισμένη με το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον ενώ παράλληλα αυξάνονται οι απαιτήσεις για πληρέστερες υπηρεσίες και δημιουργία υποδομών.
Η ανάπτυξη και οι επενδύσεις που συσχετίζονται με την παράδοση, τον πολιτισμό και το περιβάλλον ως νέα οικονομική δραστηριότητα θα ωφελήσει πολλαπλά την οικονομία του νομού. Πρόκειται για αναξιοποίητους δυναμικούς πόρους που η αξιοποίηση τους θα προκαλέσει θετικά πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα στην περιοχή όπως ενεργοποίηση οικονομικών δραστηριοτήτων για την εξυπηρέτηση της αγοραστικής κίνησης, αύξηση του εισοδήματος και της απασχόλησης κ.α.
Μπορεί δε να υπάρξει σε όλες τις περιοχές του νομού με τις κατάλληλες παρεμβάσεις υποδομών.H ορθολογική και προγραμματισμένη ανάπτυξη θα συμβάλλει στη συγκράτηση των κατοίκων στις περιοχές τους, εφόσον θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίες και εισόδημα, ενώ παράλληλα δημιουργεί τις προϋποθέσεις ανάπτυξης συμπληρωματικών και υποστηρικτικών δραστηριοτήτων.
Οι τομείς που θα μπορούσαν παραγωγικά να αναπτυχθούν σε συνδυασμό με το δίκτυο περιβαλλοντικών και πολιτιστικών διαδρομών και τοπικής παραγωγής είναι οι εξής:
- Το οικολογικό μας προφίλ που περιλαμβάνει όλα τα δρώμενα και τις δραστηριότητες που έχουν πρόσβαση στη φύση. Οργανώνεται από μικρές τοπικές επιχειρήσεις. Προάγει την προστασία των φυσικών περιοχών, ενισχύοντας την τοπική οικονομία των οργανώσεων και των φορέων που έχουν αναλάβει τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών και ευαισθητοποιώντας τους κατοίκους και τους επισκέπτες για την αναγκαιότητα διατήρησης του φυσικού και πολιτισμικού πλούτου. Στην κορωνίδα όλων υφίσταται ο Εθνικός μας Δρυμός στον οποίο ενδημούν σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας και προσφέρεται για δράσεις εκπαίδευσης και αναψυχής.
· Η θρησκευτική μας κληρονομιά. Ο πλούτος των Βυζαντινών μνημείων κάνει την Ελλάδα κοινό προορισμό για χιλιάδες προσκυνητές. Οι βυζαντινές και μετά-βυζαντινές εκκλησίες στις πόλεις και τα χωριά της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης, τα ξωκλήσια της υπαίθρου, τα μοναστήρια, στολισμένα με μοναδικά ψηφιδωτά , τοιχογραφίες και εικόνες αποτελούν κειμήλια προς ανάδειξη και μελέτη και προσκύνημα.
- Τα προϊόντα της τοπικής παραγωγής μας οίνος, τυρί, μέλι ,λάδι, γλυκίσματα χειροτεχνήματα, είναι τομείς που μπορούν να μας στηρίξουν αναπτυξιακά με στοχευόμενη παραγωγή , οργανωμένες μονάδες, κατάλληλη εκπαίδευση και ενστερνισμό μιας γενικότερης φιλοσοφίας που να αφορά σε σωστές παραγωγικές μονάδες, μέτρα περιβαλλοντικής προστασίας, ποιοτικοί έλεγχοι, συσκευασία , τυποποίηση, οργανωμένη διακίνηση και εμπορία
Αυτά άλλωστε είναι προϊόντα τα οποία μιας διαφοροποιούν εμπορικά, μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν στοιχεία ταυτόσημα με την περιοχή μας που να μας καταδεικνύουν μονοσήμαντα όπως πχ η μαστίχα για την Χίο. Ειδικά ο οίνος της ποικιλίας της Ρομπόλας, χαρακτηριστική της νήσου μας είναι ένα πολύ σημαντικό προϊόν, που αποτελεί ήδη ένα σημαντικό εχέγγυο της παραγωγικής μας ανάπτυξης και πρέπει να αποτελέσει το έναυσμα για την διεύρυνση της παραγωγικής μας δυναμικής.
· Στις νέες οικονομικές δραστηριότητες που απαντώνται στο νησί περιλαμβάνονται και οι ιχθυοκαλλιέργειες. Όσον αφορά τις ιχθυοκαλλιέργειες αυτές πραγματοποιούνται σε σύγχρονα ιχθυοτροφεία, με ικανό ερευνητικό προσωπικό, αξιόλογη παραγωγική απόδοση και τήρηση των περιβαλλοντικών προδιαγραφών, τα οποία εγκαθίστανται σε συγκεκριμένες παράκτιες περιοχές, διαμορφώνοντας νέες σχέσεις ως προς την χρήση των πόρων και τη διαθεσιμότητα τους σε άλλες οικονομικές δραστηριότητες.
- Ο σπηλαιολογικός μας πλούτος είναι ένας ακόμη τομέας που χρίζει έρευνας και ανάδειξης και μπορεί να αποτελέσει θεμέλιο, επιστημονικής αναζήτησης (γεωλογικής, ιστορικής-αρχαιολογικής-ανθρωπολογικής, πειραματικής, βιολογικής, εξελικτικής), εκπαίδευσης, πολιτιστικών δράσεων πχ συναυλιών στο σπήλαιο της Δρογγαράτης. Tα ελληνικά βουνά είναι πλούσια σε διαβρώσεις των εδαφών τους που σχηματίζουν τα γνωστά μας σπήλαια ενώ υπάρχουν επίσης αρκετά και ενδιαφέροντα θαλάσσια σπήλαια. Tα πετρώματα και οι ιδιαίτερες συνθήκες που οδήγησαν στη δημιουργία τους έχουν συνεισφέρει στο να δημιουργηθούν μέσα στα σπήλαια μικροί θησαυροί τέχνης σε σπάνιους συνδυασμούς διακόσμου και φυσικής ομορφιάς. Σε συνδυασμό μάλιστα με το αρχαιολογικό ενδιαφέρον -αφού τα σπήλαια τράβηξαν από πολύ νωρίς το ενδιαφέρον του ανθρώπινου είδους ως τόποι κατοικίας και λατρείας- ο σπηλαιολογικός πλούτος παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον και ζήτηση. Τα σπήλαια που μπορούν να ενταχθούν σε αυτή τη δραστηριότητα υπό τη μορφή σπηλαιολογικού πάρκου στη περιοχή της Σάμης, είναι Μελισσάνη, Ζερβάτη, Δρογκαράτη και Αγγαλάκι.
- Εναλλακτικές δραστηριότητες άσκησης και ψυχαγωγίας πχ η ιππασία που απευθύνεται σε όσους αρέσει να κάνουν βόλτες στη φύση με εκπαιδευμένα άλογα. Στα κέντρα ιππασίας υπάρχουν οι άνθρωποι εκείνοι που θα διδάξουν όλα όσα αφορούν στα άλογα και το ευγενές αυτό άθλημα. Ήδη στην Κεφαλονιά προσφέρεται αυτή η δραστηριότητα σε ειδικές «φάρμες» και υπάρχουν σαφής προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης αυτού του είδους δραστηριότητας. Η ορεινή ποδηλασία, το αλεξίπτωτο πλαγιάς, η κωπηλασία, η ιστιοπλοΐα, η παρατήρηση άγριων ζώων και πτηνών, το πλήθος και η εξαιρετική ομορφιά των ακτών της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης δίνουν τη δυνατότητα για ιστιοπλοΐα, sea kayak, εξορμήσεις με φουσκωτά σκάφη κ.α.
αποτελούν μερικές έτερες εναλλακτικές δραστηριότητες με σημαντικό επενδυτικό ενδιαφέρον και αναπτυξιακή προοπτική
- Η ιστορική, καλλιτεχνική και πνευματική κληρονομιά της περιοχής μας αλλά και με τις σημερινές πολιτιστικές της προτάσεις. Η Κεφαλονιά και η Ιθάκη πλούσιες σε πολιτιστικές αναφορές του χτες, του σήμερα και του αύριο συνιστούν γόνιμο έδαφος πολιτισμικής ανάτασης.
- Η επιστημονική έρευνα και αναζήτηση. Οι περιοχές που ενδείκνυται για μια τέτοια ανάπτυξη είναι εκείνες που παρουσιάζουν ενδιαφέρον σχετικά με ένα επιστημονικό τομέα. Ο εξερευνητής ζητά εξορμήσεις στο πεδίο όπου θα μπορεί να εξετάσει το μελετώμενο αντικείμενο. Κατά τη θεώρηση αυτή, η περιοχή της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης παρουσιάζουν εκπαιδευτικό ενδιαφέρον και ενδείκνυται για έρευνα σε τομείς γνωστικών αντικειμένων όπως η σπηλαιολογία, η οικολογία, η αρχαιολογία, η λαογραφία, κ.α.
- Ο Τομέας της παράδοσης, με τα έθιμα ,τις χαρακτηριστικές εορτές, τους χορούς , την μουσική και την γαστρονομία που χαρακτηρίζουν τον τόπο μας και συνθέτουν την ταυτότητα μας, μπορούν να αποτελέσουν την βάση και το εφαλτήριο δράσεων, επενδύσεων και σχεδιασμών κοινής ωφελείας, με σημαντικό οικονομικό έρεισμα για τα νησιά μας.
Οι νέες προτάσεις οφείλουν να είναι αυθεντικές και τελικά βιώσιμες, στο βαθμό που θα καταφέρουν να αξιοποιήσουν και να προβάλλουν τα στοιχεία που κάνουν τα νησιά μοναδικά, τον πολιτισμό που είναι διάχυτος σε κάθε γωνιά.
Το προτεινόμενο αναπτυξιακό μοντέλο σημαίνει για τις τοπικές οικονομίες και κοινωνίες:
- Προσέλκυση επισκεπτών υψηλού επιπέδου. Υπολογίζεται ότι οι νέες μορφές τουρισμού αφορούν τουλάχιστον 20 εκ. τουρίστες μεσαίου ή ανώτερου εισοδήματος, με ετήσια αύξηση της ζήτησης κατά 10% το χρόνο.
- Αυξημένη κατά κεφαλήν δαπάνη μέσα από τη σύνδεση της αγοράς με την εγχώρια προσφορά. Για παράδειγμα, μπορεί να προωθηθεί η τοπική αγροτική παραγωγή μέσα από ειδικά ελκυστικά προϊόντα τοπικής τουριστικής κατανάλωσης. Στον τομέα της μεταποίησης μπορούν να προωθηθούν σε πόλους πολιτισμικού ενδιαφέροντος όπως σε μουσεία, συλλογές και εκθέσεις προϊόντα τοπικής βιοτεχνίας και καλλιτεχνικής χειροτεχνίας, και είδη λαϊκής τέχνης.
- Δημιουργούνται επιχειρηματικά κίνητρα συσχετιζόμενα με την παράδοση
- Δημιουργείται αγορά που αξιοποιεί το τοπικό κεφάλαιο όλο το χρόνο.
- Παροχή δυνατοτήτων για αυξημένη συμμετοχή της μικρομεσαίας ιδιωτικής πρωτοβουλίας στην παραγωγική δραστηριότητα αλλά και ανάληψη πρωτοβουλιών από την τοπική Αυτοδιοίκηση.
- Δημιουργούνται νέα επαγγέλματα όπως του οδηγού βουνού, του συνοδού ορεινής ποδηλασίας, ή και συνοδού ιππασίας. Οι εναλλακτικές δραστηριότητες βασίζονται σε ολιγομελείς ομάδες επισκεπτών, που σέβονται το νησιωτικό φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον.
Η έκταση του Νομού είναι μεγάλη και κάθε τμήμα του έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά, τα οποία και προσδίδουν ένα διαφορετικό χαρακτήρα στο υπό ανάπτυξη πλαίσιο .
Αναλυτικά οι φυσικές, πολιτιστικές και αναπτυξιακές δυνατότητες της περιοχής είναι οι εξής:
Þ Υπάρχει ήδη ενεργή και αυξανόμενη ζήτηση για θεματικές δράσεις στο Περιβάλλον και τον Πολιτισμό.
Þ Η διαμόρφωση διεθνούς τάσης, οδηγεί προς την κατεύθυνση της φιλοσοφίας της πλήρους αξιοποίησης των χαρακτηριστικών κάθε περιοχής και κατά συνέπεια ενισχύει την προσδοκώμενη αποτελεσματικότητα του προτεινόμενου στην παρούσα εισήγηση σχεδίου.
Þ Η αυξημένη εγχώρια και διεθνής ζήτηση προϊόντων ποιότητας – βιολογικών προϊόντων και η θεσμική κατοχύρωση των διαδικασιών παραγωγής και χαρακτηρισμού βιολογικών προϊόντων αποτελεί σημαντική ευκαιρία με τη στήριξη και την προώθηση επιχειρήσεων που ενσωματώνουν τη φιλοσοφία αυτή.
Þ Τα νησιά μας συνιστούν μια από τις πύλες εισόδου της χώρας από την Ευρώπη συγκεντρώνουν όλες τις προϋποθέσεις για συνεργασία σε επίπεδο περιφερειών, φορέων και επιχειρηματιών, προσδίδοντας μια νέα δυναμική στην οικονομία μας, εάν βέβαια δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα στην ενίσχυση της εξωστρέφειας και της ανταγωνιστικότητας των παραγομένων προϊόντων και των παρεχομένων υπηρεσιών.
Þ Η δημιουργία στην Αθήνα και συγκεκριμένα στην Ανάβυσσο, του πρώτου Μυθολογικού Θεματικού Πάρκου στην Ελλάδα, αποτελεί μοναδική ευκαιρία διασύνδεσης με όλα τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα της Ιθάκης του πιο μυθικού ίσως τόπου στην Ελλάδα, αλλά και όλου του Νομού με αυτό.
Þ Η γειτνίαση με την Λευκάδα και την Ζάκυνθο και η ήδη υπάρχουσα σχέση τους μέσω των ημερησίων εκδρομών ή του θαλάσσιου τουρισμού, δίνει τις δυνατότητες στα Νησιά του Οδυσσέα για ανάπτυξη της διανησιωτικής συνεργασίας γύρω από νέα πολιτιστικά και περιβαλλοντικά προϊόντα, ώστε να αυξήσουν την ζήτηση από επισκέπτες οι οποίοι αναζητούν μια διαφοροποιημένη εικόνα.
Þ Τα νέα μεγάλα έργα, στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Ελλάδας και κυρίως η γέφυρα του Ρίο - Αντίρριο, η Ιόνιος Λεωφόρος, η Εγνατία Οδός, τα λιμάνια Πατρών και Ηγουμενίτσας καθώς και τα νέου τύπου σύγχρονα ταχύπλοα πλοία, αυξάνουν τις δυνατότητες επικοινωνίας των νησιών μας με την μείωση του χρόνου ταξιδιού, από τα μεγάλα αστικά κέντρα της Πάτρας, των Ιωαννίνων και της Θεσσαλονίκης. Αυξάνουν επίσης για τους ίδιους λόγους και οι δυνατότητες για εξορμήσεις Σαββατοκύριακου σε όλες τις εποχές, ο οποίος έως σήμερα λόγω της απαιτούμενης χρονοαπόστασης ήταν σχεδόν αδύνατος.
Επίσης στα παραπάνω θα πρέπει να προσθέσουμε και τα εξής άλλα αναμφισβήτητα πλεονεκτήματα της περιοχής μας:
† Μεγάλη ποικιλία αξιοποιήσιμων πόρων (αρχαιολογικών, ιστορικών, πολιτιστικών, περιβαλλοντικών κ.λ.π.), που παραμένει αναξιοποίητοι.
† Περιοχές ιδιαίτερου Φυσικού κάλλους, καθώς και σημαντικές προστατευόμενες περιοχές (Natura), οι οποίες μπορεί να αξιοποιηθούν μέσα από ήπιες παρεμβάσεις για την ανάδειξή τους.
Οι προς αξιοποίηση πόροι οριοθετούνται σε μεγάλα γεωγραφικά σύνολα – συστήματα θεματικές ενότητες –χωρικά μορφώματα, που από τη θέση τους στο χώρο, συνδυάζονται με ευρύτερες περιοχές, όπου λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων τους, μπορεί να αναπτυχθούν ολοκληρωμένα προγράμματα εναλλακτικών μορφών τουρισμού με συγκεκριμένο θέμα. Η έννοια της ανάπτυξης έγκειται στο ότι, σημασία δεν έχει μόνο ο προορισμός, αλλά και η ανά – γνώση του τόπου, του τοπίου, του δρόμου, του πολιτισμού, της φύσης, της πολιτισμικής παραγωγής, των οικισμών, κ.λπ. αλλά και των κατοίκων που με την κατάλληλη γνώση και εκπαίδευση θα μπορέσουν κατάλληλα να διαχειριστούν τον τόπο τους.
Στον πίνακα που ακολουθεί δίνονται οι προτεινόμενες θεματικές ενότητες που μπορούν να αποτελέσουν εν δυνάμει αξιοποιήσιμους πόρους ανάπτυξης:
| ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΙΜΟΙ ΠΟΡΟΙ |
| Τοπικό κρασί και οινοποιία, ελαιουργεία, τυροκομία, μέλι |
| Δίκτυο νερόμυλων, τοξωτά γεφύρια |
| Σπήλαια, τοπία φυσικού κάλλους, αγροτικά κτίρια, περιοχές οικολογικού ενδιαφέροντος |
| Ιστορία, αρχαιότητες, λαογραφικά και θρησκευτικά μνημεία, καλλιτεχνικές πολιτιστικές δραστηριότητες |
| Ακτές, θαλάσσια σπήλαια |
Πιο αναλυτικά:
Όσον αφορά στις περιοχές με αξιόλογο φυσικό περιβάλλον,
Περιοχές Natura 2000
Þ GR2220001 : Καλόν Όρος Κεφαλονιάς
Þ GR2220002 : Εθνικός Δρυμός Αίνου
Þ GR 2220003 : Εσωτερικό Αρχιπέλαγος Ιονίου
Þ GR2220004 : Παράκτια θαλάσσια ζώνη από Αργοστόλι έως Βλαχάτα/ Όρμος Μούντα
Ø Τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους
Þ Εθνικός Δρυμός Αίνου ή Μόντε Νέρο και Κόλπος Λουρδάς
Σημαντικό οικοσύστημα, ιδιαίτερη φυσική ομορφιά, πανοραμική θέα, προστατευόμενη περιοχή, φυσιολατρικό ενδιαφέρον, τόπος αναψυχής ντόπιου πληθυσμού
Þ Κάστρο Αγ. Γεωργίου, Σαν Τζόρτζιο ή πόλη της Κεφαλονιάς
Αρχαιολογικό/ ιστορικό ενδιαφέρον, πανοραμική θέα, καλαίσθητα ανθρωπογενή στοιχεία
Þ Λίμνη Μελισσάνη
Γεωλογικό ενδιαφέρον, σπάνιος τύπος τόπου
Þ Όρμος Μύρτου Κεφαλονιάς
Πανοραμική θέα, οικολογική σημασία (ψάρια), φυσιολατρικό και τουριστικό ενδιαφέρον, σπάνιος τύπος τόπου, ιδιαίτερη φυσική ομορφιά
Þ Όρμος Σαρακίνικο Ιθάκης
Ιστορικό και φυσιολατρικό ενδιαφέρον, παρατήρηση χλωρίδας, ιδιαίτερη φυσική ομορφιά, πανοραμική θέα
Þ Φρίκες - Κιόνι Ιθάκης
Ιστορικό και φυσιολατρικό ενδιαφέρον, τόπος αναψυχής ντόπιου πληθυσμού, παραδοσιακή αρχιτεκτονική, πανοραμική θέα, καλαίσθητα ανθρωπογενή στοιχεία, ιδιαίτερη φυσική ομορφιά
Þ Χερσόνησος Άσσου
Αρχαιολογικό, φυσιολατρικό και τουριστικό ενδιαφέρον, σπάνιος τύπος τόπου, ιδιαίτερη φυσική ομορφιά, πανοραμική θέα
Þ Χερσόνησος Ερίσσου
Πτηνά, σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας, σημαντικά αποδημητικά είδη, αρχαιολογικό, φυσιολατρικό, γεωλογικό, ιστορικό και τουριστικό ενδιαφέρον, παραδοσιακή αρχιτεκτονική, πανοραμική θέα, καλαίσθητα ανθρωπογενή στοιχεία, ενδιαφέροντα φυσικά, οικολογικά και γεωμορφολογικά στοιχεία
Ø Καταφύγια άγριας ζωής
Þ Καταφύγιο άγριας ζωής περιοχής Αγ. Ευφημίας – Νεοχωρίου – Κομιτάτων – Καρυάς.
Þ Καταφύγιο άγριας ζωής περιοχής Λειβαδίου
Þ Καταφύγιο άγριας ζωής περιοχής Φαρσών – Κουρουκλάτων – Δαυγάτων – Δειλινάτων
Þ Καταφύγιο άγριας ζωής Αίνου – Ρουδίου
Þ Καταφύγιο άγριας ζωής περιοχής Λευκής, Σταυρού, Ανωγής
Þ Καταφύγιο άγριας ζωής περιοχής Άτρου
Þ Καταφύγιο άγριας ζωής περιοχής Ζόλων, Θηναίας
Ø Άλλες ιδιαίτερες περιοχές
Þ Λιμνοθάλασσα Κουτάβου
Þ Παραλία «Μέγα Λάκκος».
Þ Ακρωτήρι Μούντας
Þ Φαράγγι του Πόρου
Þ Υγρότοπος Βάλτου Λιβαδίου
Επίσης, υπάρχουν περιοχές με αξιόλογη θέα καθώς και αξιόλογες παραλίες του νομού με τις υπηρεσίες που προσφέρουν.
Ο νομός Κεφαλληνίας διαθέτει έναν ανεκτίμητο πλούτο πολιτιστικών στοιχείων, στοιχείων αγροτικής κληρονομιάς και παραδοσιακών δραστηριοτήτων. Τα σημαντικότερα στοιχεία είναι τα εξής :
Þ Παραδοσιακή αρχιτεκτονική και υλικά
Þ Χαρακτηρισμένα διατηρητέα κτίρια
Þ Χαρακτηρισμένοι παραδοσιακοί οικισμοί
Þ Ιστορικά και θρησκευτικά μνημεία
Þ Λαογραφικά στοιχεία (έθιμα και παραδόσεις)
Þ Πολιτιστικές εκδηλώσεις και γεγονότα ανά Δήμο
Þ Παραδοσιακά επαγγέλματα και τεχνικές
Þ Αγροτουριστικά καταλύματα
Þ Παραδοσιακά και τοπικά προϊόντα
Þ Επισκέψιμες μονάδες επεξεργασίας αγροτικών προϊόντων
Þ Βιολογικές καλλιέργειες
Þ Αγροτικά προϊόντα
Þ Στοιχεία Αγροτικής κληρονομιάς
Þ Υποδομές πολιτισμού
Þ Μεγάλοι Κεφαλλήνιες του πνεύματος και της επιστήμης
Όλα τα παραπάνω αποτελούν μια σημαντική κληρονομιά για το νομό και αποτελούν το μεγαλύτερο συγκριτικό πλεονέκτημα της περιοχής .
Με βάση τα παραπάνω μπορούμε να προσδιορίσουμε και μια σειρά επιμέρους κριτηρίων που πρέπει να ληφθούν υπόψη.
v Το φυσικό περιβάλλον αξιοποιείται λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τις ιδιομορφίες που υπάρχουν σε θέματα προστασίας είτε ειδών που κινδυνεύουν με εξαφάνιση είτε περιοχών με ιδιαίτερη σημασία για τα οικοσυστήματα. Κυρίως οφείλει να δίδεται βάση στην φέρουσα ικανότητα κάθε περιοχής για όλα τα έργα που λαμβάνουν χώρα
v Αξιοποιούνται σημαντικές περιοχές από τον φυσικό χώρο που μπορούν να παραπέμψουν σε στοιχεία της μνημειακής κληρονομιάς ή του τοπικού πολιτιστικού γίγνεσθαι.
v Το φυσικό περιβάλλον προσεγγίζεται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να περιλαμβάνει τις σημαντικότερες από περιβαλλοντικό ενδιαφέρον περιοχές του νομού.
v Θέματα από το φυσικό περιβάλλον και τον πολιτισμό επιλέγονται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να παραπέμπουν στην τοπική παραγωγή με τα προϊόντα και τις ιδιαίτερες πρακτικές της.
v Ο φυσικός χώρος είναι η αφετηρία του σχεδιασμού, είναι αυτός που μας παραπέμπει στο αγροτικό τοπίο που επάνω του καταγράφονται τόσο τα στοιχεία της αγροτικής παραγωγής και ιστορίας όσο και τα στοιχεία της μνημειακής κληρονομιάς. Από αυτά το πέρασμα γίνεται στον τοπικό πολιτισμό, στις διάφορες ζώσες εκφάνσεις του.
v Ο χώρος χωρίζεται σε γεωγραφικές ενότητες που είναι λειτουργικές και ταυτόχρονα η κάθε μια αναδεικνύει έναν δικό της θεματικό χαρακτήρα.
v Στο σύνολο του προτεινόμενου αναπτυξιακού σχεδιασμού γίνεται προσπάθεια ώστε πέρα από το γενικό σύνολο να δημιουργούνται υποσύνολα με συγκεκριμένο χαρακτήρα, όπως οι δρόμοι του κρασιού, της ορεινής κτηνοτροφίας και των τοπικών τυριών, των φυσικών φαινομένων κλπ
Το αναπτυξιακό πλαίσιο οφείλει να σαρώνει το μεγαλύτερο μέρος του νομού με στόχο να δημιουργήσει ευκαιρίες και δυνατότητες κινητοποίησης για το όσο το δυνατόν μεγαλύτερο τμήμα του τοπικού δυναμικού.
Σημαντικό εμπόδιο στην εξάπλωση ενός τέτοιου σχήματος-δικτύου επιχειρήσεων αποτελούν και οι εγκατεστημένες απόψεις όσον αφορά την ποιότητα όσο και την σύνδεση της με τα χαρακτηριστικά της περιοχής στον χώρο του πολιτισμού και του φυσικού περιβάλλοντος αλλά και του τουρισμού κατ΄ επέκταση. Οφείλει να υπάρχει συσπείρωση των επενδυτών, επαγγελματιών, επιστημόνων και κατοίκων, με αμοιβαία επίγνωση της αναγκαιότητας ανάπτυξης της περιοχής και με αμοιβαίο σεβασμό, στο περιβάλλον, στην ποιότητα και στον σκοπό-στόχο που τίθεται.
Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της περιοχής μας και δει το ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ, μπορούν και πρέπει να δραστηριοποιηθούν υποστηριχτικά προς αυτήν την κατεύθυνση, διενεργώντας, σεμινάρια, παρουσιάσεις ημερίδες, ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, είτε με ευρεία συμμετοχή κοινού ή προς ειδικές ομάδες στόχους. Άλλωστε η γνώση και η εκπαίδευση αποτελεί ικανή και αναγκαία συνθήκη για την ανάπτυξη μιας περιοχής.
Η νέα εικόνα της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης πρέπει να στηριχθεί στα ιδιαίτερα της χαρακτηριστικά –σε εκείνα που τη διαφοροποιούν από τις ανταγωνιστικές περιοχές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό– και αποτελούν τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα: τον πολιτισμό και το περιβάλλον. Όμως δεν αρκεί η ύπαρξη πλούσιου υλικού. Είναι απαραίτητη η ανάδειξή του μέσα από συγκεκριμένα προϊόντα. Απαιτείται η δημιουργία νέων προϊόντων, προσαρμοσμένων στις ιδιαιτερότητες του χώρου, απαραίτητων για την ανανέωση και διαφοροποίηση της εικόνας της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης, χρησιμοποιώντας ως βάση τον αγροτικό χώρο. Η σύγχρονη εικόνα της περιοχής που θα συνδυάζει τα ιδιαίτερα περιβαλλοντικά και πολιτιστικά στοιχεία θα χρησιμεύσει ακόμα στο να δημιουργηθεί αυτόνομη επενδυτική και παραγωγική δράση. Η δημιουργία σύνθετων προϊόντων, με το συνδυασμό δραστηριοτήτων και άλλων υπηρεσιών και ειδικότερα η ανάπτυξη νέων μορφών παραγωγικών μονάδων και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων κατ' αρχήν αξιοποιώντας τις υπάρχουσες υποδομές είναι το πρώτο βήμα που πρέπει να γίνει.
Θα πρέπει τέλος να επισημανθεί η σημασία του εθελοντισμού τουλάχιστον στα αρχικά στάδια μια αναπτυξιακής πορείας δομημένης στα γνωρίσματα και τα συνθετικά στοιχεία της περιοχής μας. Η εθελοντική δράση θα είναι εκείνη που θα επισημάνει, θα καθοδηγήσει, θα συνεισφέρει στην μύηση τον σεβασμό και την εκτίμηση του πλούτου μας, μέσα από δράσεις εκπαίδευσης και γνωριμίας και δει προς τους νέους ανθρώπους. Η αποδοχή και η κατανόηση της φιλοσοφίας στήριξης της βιοτικής ανόδου της περιοχής μας, σε όλα εκείνα τα γνωρίσματα που συνθέτουν την φυσιογνωμία μας, είναι η βάση και το εφαλτήριο της περαιτέρω αξιοποίησής τους ,και σε αυτό μπορεί αν συμβάλλει ουσιαστικά η εκπαίδευση-ενημέρωση ευαισθητοποίηση και η in vivo, απασχόληση σωμάτων εθελοντών για το σκοπό αυτό.
"Πάντως, υπάρχει κάποια απόσταση μεταξύ αειφορίας και πράσινης ανάπτυξης. Χαρακτηριστικό είναι το ζήτημα της ενεργειακής στρατηγικής. Η αειφόρος ανάπτυξη θεωρείται συμβατή με κάθε πηγή ενέργειας που εξασφαλίζει περιβαλλοντική προστασία, όπως π.χ. η χρήση ορυκτών καυσίμων με αποθήκευση του παραγόμενου διοξειδίου του άνθρακα ή, ακόμα και η παραγωγή ηλεκτρισμού από πυρηνικά εργοστάσια αν είναι επαρκή τα μέτρα ασφαλείας. Αντίθετα, η πράσινη ανάπτυξη προωθεί κυρίως την παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές και την εξοικονόμηση ενέργειας."
