Ομόφωνα το Περιφερειακό Συμβούλιο Ιονίων Νήσων – στη σημερινή κατεπείγουσα συνεδρίασή του - ενέκρινε την εισήγηση του περιφερειάρχη, Σπ. Σπύρου, για την αξιοποίηση του παραχωρημένου δημόσιου ακινήτου VILLA ROSSA, στην Κέρκυρα.
Η εισήγηση
Η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου, με έγγραφό της προς την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων (23/03/2011), ζητάει να τις γνωρίσουμε τις προθέσεις μας για την αποκατάσταση και προστασία της «Βίλλα Ρόσσα», σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την τήρηση των όρων του παραχωρητηρίου, καθώς και να τις αποστείλουμε μελέτη στην οποία θα αναφέρονται συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα εκτέλεσης εργασιών, που θα απαιτηθούν, όπως και ο τρόπος χρηματοδότησης αυτών.
Με επιστολή, ενημέρωσα την αρμόδια υπηρεσία της ΚΕΔ ότι το θέμα, λόγω της σοβαρότητάς του, θα συζητηθεί στο Περιφερειακό Συμβούλιο το οποίο καλείται σήμερα να αποφασίσει σχετικά και στη συνέχεια θα γίνει γνωστοποίηση της απόφασης προς την ΚΕΔ.
Ιστορικό
• H VILLA ROSSA ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1864 από τον Νικόλαο Ασπιώτη ο οποίος είχε αγοράσει το οικόπεδο.
• Μετά το θάνατό του Νικόλαου Ασπιώτη κληρονομήθηκε διαδοχικά από τους εκάστοτε απογόνους της οικογένειας.
• Το 1997 αγοράστηκε από το Δημόσιο μέσω της Κτηματικής Υπηρεσίας του Δημοσίου.
• Στα τέλη του 1999 η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου παραχωρεί τη VILLA ROSSA στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κέρκυρας με συγκεκριμένους όρους για την αποκατάσταση του κτηρίου.
• Στις αρχές του 2000 η παραχώρηση αυτή γίνεται αποδεκτή έναντι 85 εκατομμυρίων δραχμών, ποσό το οποίο αποπληρώθηκε το 2009, σε ετήσιες δόσεις, από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κέρκυρας.
• Το 2003 έγινε πρόταση ως προς τη χρήση της VILLA ROSSA από τον Όμιλο της Τράπεζας Πειραιώς, η οποία δεν τελεσφόρησε.
• Στις 22 Σεπτεμβρίου του 2005 η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου με έγγραφό της ενημερώνει τη Νομαρχία ότι προωθείται εισήγηση για ανάκληση της απόφασης παραχώρησης λόγω του ότι δεν τηρήθηκαν οι όροι παραχώρησης εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας των 5 ετών.
Μετά από αλληλογραφία ωστόσο με την ΚΕΔ στοιχειοθετήθηκε από πλευράς Νομαρχίας ότι έχουν προωθηθεί προκαταρκτικές διαδικασίες για την αξιοποίηση του κτηρίου.
• Στη συνέχεια άρχισαν από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση επαφές με καθηγητές της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, στους οποίους εκτέθηκε το πρόβλημα σε όλες του τις διαστάσεις και ζητήθηκε να δώσουν κάποιες αρχικές κατευθυντήριες γραμμές για το πώς πρέπει να κινηθεί η Ν.Α.
• Οι επαφές και η προσπάθεια διήρκησε περίπου ένα χρόνο. Στο διάστημα αυτό, κλιμάκιο καθηγητών του Μετσόβιου ήρθε επανειλημμένα στην Κέρκυρα και διενήργησε αυτοψία στο κτίριο-μνημείο για τη συλλογή των απαραίτητων πληροφοριών, ώστε να αποφανθεί για τη σοβαρότητα των ζημιών και τις απαιτούμενες εργασίες αποκατάστασης καθώς επίσης και για το χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο μπορεί να υλοποιηθούν οι άκρως αναγκαίες αυτές παρεμβάσεις.
• 28 Ιουλίου 2008: Eγκρίθηκε ομόφωνα από το Νομ.Συμβούλιο η σύναψη προγραμματικής σύμβασης με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο για την εκπόνηση μελέτης για την ανάπλαση του διατηρητέου κτιρίου για την εκτέλεση έργου που έχει τίτλο «Πιλοτική Έρευνα για την οικοδομική τεκμηρίωση και τη διερεύνηση της παθολογίας Μνημειακού Κτίσματος: η Βίλα Ρόσα, διατηρητέο κτίριο του 19ου αιώνα στην πόλη της Κέρκυρας ως παράδειγμα εφαρμογής».
• Στη συνέχεια υπογράφτηκε Προγραμματική Σύμβαση μεταξύ Ε.Μ.Π. και Ν.Α. Στο κείμενο της Προγραμματικής Σύμβασης παρατίθενται όλοι οι οικονομικοί και οι επιμέρους όροι καθώς και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησής της, το κόστος δε της υλοποίησης της του έργου που θα περιλαμβάνει και την παράδοση της ερευνητικής εργασίας με ολοκληρωμένα όλα τα στάδια εκτέλεσης με τα απαραίτητα σχέδια που θα τη συνοδεύουν, ανέρχεται στα 164.500 ευρώ συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α., ποσό το οποίο είχε υποχρέωση να καταβάλει η Ν.Α. τμηματικά σε τέσσερις δόσεις (Υπολείπεται η αποπληρωμή 80.000 ευρώ που έχει ενταχθεί στον Προϋπολογισμό).
• Εν τω μεταξύ ο τότε ο γ.γ. Εκπαίδευσης Ενηλίκων κ. Τσαμαδιάς εκδήλωσε την πρόθεσή του Υπουργείου να χρηματοδοτήσει το μισό κόστος της προγραμματικής και στη συνέχεια να αναλάβει την ανακατασκευή του κτιρίου με αντάλλαγμα τη χρήση μέρους του για τη στέγαση για 15 χρόνια του κέντρου διαρκούς εκπαίδευσης ενηλίκων που θέλει να δημιουργήσει και στην Κέρκυρα το Υπουργείο Παιδείας.
27 Σεπτέμβριος 2010: Η πιλοτική έρευνα για την οικοδομική τεκμηρίωση και τη διερεύνηση της παθολογίας του κτηρίου της Villa Rossa παρουσιάστηκε στην αίθουσα συνεδριάσεων του Νομαρχιακού Συμβουλίου από ειδική ομάδα καθηγητών.
• Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από δεκατρείς καθηγητές και δεκαπέντε επιστημονικούς συνεργάτες και φοιτητές των σχολών Αρχιτεκτονικής, Πολιτικών Μηχανικών και Τοπογράφων του Ε.Μ.Π. και διήρκησε ενάμιση περίπου χρόνο. Κύριο αντικείμενο ήταν η συγκέντρωση και καταγραφή όλων των απαραίτητων επιστημονικών στοιχείων που θα δώσουν την δυνατότητα προσδιορισμού των μεθόδων επεμβάσεων για την αποκατάσταση του κτίσματος. Αξιοσημείωτο είναι ότι για την πιλοτική αυτή έρευνα χρησιμοποιήθηκε μια νέα μέθοδος με χρήση εξειδικευμένων μηχανημάτων αρχιτεκτονικής και τοπογραφικής αποτύπωσης και η συγκέντρωση των στοιχείων έγινε από ειδικό εργαστήριο του Ε.Μ.Π.
• Η παρουσίαση πραγματοποιήθηκε από τον επιστημονικό υπεύθυνο της ερευνητικής ομάδας Παναγιώτη Τουλιάτο και τους καθηγητές του Ε.Μ.Π. Κώστα Καραδήμα, Χάρη Μουζάκη, και Ειρήνη Εφεσίου.
• Ειδικότερα, η παρουσίαση επικεντρώθηκε στην οικοδομική τεκμηρίωση του κτηρίου μέσω της αρχιτεκτονικής αποτύπωσης και της κατασκευαστικής του ανάλυσης, στα αποτελέσματα της διερεύνησης και καταγραφής της παθολογίας του κτηρίου καθώς και στην διερεύνηση της συμπεριφοράς του κτηρίου στις φορτίσεις ώστε να προσδιοριστούν οι μέθοδοι επεμβάσεων και ενισχύσεων για την αποκατάστασή του.
• Στις 23/12/2010 παρελήφθη το αντικείμενο της σύμβασης.
Από το παραδοθέν αντικείμενο της σύμβασης τα βασικά συμπεράσματα που προέκυψαν είναι τα εξής.
- η επιλογή της χρήσης του κτηρίου θα καθορίσει και το εύρος των επεμβάσεων που θα πρέπει να γίνουν σ’ αυτό.
- Αν το κτήριο λειτουργήσει ως κατοικία ή κτήριο γραφείων θα απαιτηθούν σχετικά ήπιας μορφής παρεμβάσεις (όπως στους τοίχους – ενισχυμένα επιχρίσματα, τοποθέτηση τενόντων στις στάθμες των δαπέδων και της οροφής, τοποθέτηση μεταλλικών τελάρων στις θύρες και τα παράθυρα κ.λ.π.).
- Αν το κτήριο λειτουργήσει ως «χώρος συνάθροισης κοινού» θα απαιτηθούν μεγάλης έκτασης παρεμβάσεις (όπως: οπλισμένα τοιχώματα, δημιουργία εσωτερικού πυρήνα με κατασκευή ανάλογης θεμελίωσης, μεταλλικές περιδέσεις των πεσσών και δοκών, αύξηση του πάχους των τοιχοποιών).
Το επόμενο βήμα προ της έναρξης οποιασδήποτε εργασίας για την ανακατασκευή του κτηρίου είναι, αφού προσδιοριστεί η χρήση του και καθοριστεί ένα συγκεκριμένο κτηριολογικό πρόγραμμα (δηλ. ανάλογα με την χρήση να καθοριστούν τι συγκεκριμένοι χώροι απαιτούνται με την ανάλογη έκταση), με βάση αυτό να εκπονηθεί η μελέτη εφαρμογής που θα περιλαμβάνει:
- Αρχιτεκτονική μελέτη, στην οποία θα καθορίζονται όλες οι αναγκαίες παρεμβάσεις που θα απαιτηθούν από την εφαρμογή του κτηριολογικού προγράμματος, ο τρόπος κατασκευής τους με τις αντίστοιχες κατασκευαστικές τους λεπτομέρειες κ.λ.π.
- Στατική μελέτη, στην οποία θα υπολογίζεται ο τρόπος ενίσχυσης της στατικής επάρκειας του κτηρίου
- Ηλεκτρομηχανολογική μελέτη, στην οποία θα υπολογίζονται όλες οι απαιτούμενες εγκαταστάσεις (ηλεκτροφωτισμού, ύδρευσης, αποχέτευσης, εξαερισμού, θέρμανσης, ψύξης κ.λ.π΄) για την λειτουργία του κτιρίου βάση της χρήσης του και του κτιριολογικού του προγράμματος.
ΣΗΜΕΊΩΣΗ: Αξίζει να αναφέρω, επίσης, ότι στην Αρχιτεκτονική Σχολή Ε.Μ.Π. ανατέθηκε Διπλωματική Εργασία τον Ιούνιο του 2007 στη Μεταλληνού Αγγελική, για την «Αποτύπωση και επανάχρηση της Villa Rossa»
• Η διπλωματική αυτή εργασία ασχολείται με τη VILLA ROSSA. Έχει γίνει η αποτύπωση της βίλας και του στάβλου που υπάρχει στον κήπο καθώς επίσης και μελέτη και πρόταση για επανάχρησή της.
Αυτό που απορρέει από τα υπάρχοντα στοιχεία είναι ότι έχει χαθεί πολύς χρόνος από την ημέρα παραχώρησης του κτηρίου και το μόνο που έγινε – την τελευταία περίοδο – ήταν η μελέτη του Ε.Μ.Π. στην οποία αναφέρθηκα.
Το Περιφερειακό Συμβούλιο καλείται σήμερα να αποφασίσει:
Α. Αν θα συνεχίσει την αποδοχή του παραχωρητηρίου του κτηρίου ή θα αποποιηθεί την πράξη παραχώρησης.
Β. Στην πρώτη περίπτωση, θα πρέπει να αποφασίσει τη χρήση του κτηρίου και του περιβάλλοντα χώρου, που πρέπει να είναι συμβατή με το Παραχωρητήριο αλλά και τα πορίσματα της μελέτης – έρευνας που έγινε.
Γ. Με βάση την απόφαση για τη χρήση αυτή, θα καθοριστούν και οι περαιτέρω ενέργειες που πρέπει να γίνουν.
Πρόταση:
• Η Κέρκυρα, είναι γνωστό, ότι χρειάζεται κτήρια και μάλιστα ένα κτήριο αυτής της σπουδαιότητας, γι’ αυτό προτείνω τη συνέχιση της αποδοχής. (Ήδη έχουν δοθεί και αρκετά χρήματα τόσο για την αγορά του όσο και για τη μελέτη).
• Η χρήση του κτηρίου, με βάση τα δεδομένα, πρέπει να αφορά στον Πολιτισμό αλλά και αποδοτική (βιώσιμη οικονομικά).
• Η αποκατάσταση του κτηρίου για τη χρήση που θα αποφασίσουμε, μπορεί να γίνει με τη μέθοδο «Μελέτη – Κατασκευή», μετά από την έγκριση που θα ζητήσουμε από το Υπουργείο Υποδομών, ενώ αναγκαία είναι και η προμελέτη (μικρή δαπάνη).
Μετά την έγκριση της «Μελέτης – Κατασκευής» το έργο θα ενταχθεί στο ΕΣΠΑ της Π.Ι.Ν.
Σημειώνεται, τέλος, ότι η δαπάνη (αν και είναι σχετικά δύσκολο να την υπολογίσουμε ακριβώς) εκτιμάται ότι κυμαίνεται στα 2-3 εκ. ευρώ.
Ο Περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων
Σπύρος Σπύρου
