Τι ακριβώς σημαίνει επιλεκτική χρεοκοπία; Τι θα
συμβεί στην καθημερινότητά μας;
Τη λέμε επιλεκτική, διότι δεν αφορά στο σύνολο των ομολόγων που λήγουν. Αφορά μία σειρά ομολόγων που μπορεί να λήξουν, π.χ., το 2011, το 2012 και το 2013. Δηλαδή, είναι επιλεκτική, «selective» στα Αγγλικά, διότι δεν αφορά στο σύνολο των ομολόγων, αλλά σε μία ορισμένη σειρά ομολόγων. Για αυτό και τη λέμε επιλεκτική. Προσοχή όμως. Είναι κατ’ ευφημισμό αυτή η λέξη χρεοκοπία, γιατί -προσοχή- είναι ένας χαρακτηρισμός που δίνεται από τους οίκους αξιολόγησης. Ένας χαρακτηρισμός που δίνει μία προειδοποίηση στους ιδιώτες επενδυτές να προσέξουν, γιατί οι όροι του δανείου, που είναι μία δανειακή σύμβαση το ομόλογο, έχουν κάπως τροποποιηθεί και ενδεχομένως να μη τους συμφέρει να συνεχίσουν τη διαδικασία του δανεισμού σε αυτή τη συγκεκριμένη χώρα. Ένα παράδειγμα. Λήγει ένα ομόλογο, π.χ., τον Αύγουστο του 2011.
Υπάρχει μία προσπάθεια από την πλευρά της Γερμανίας να υπάρξει συμφωνία με τον κάτοχο αυτόν, τον ιδιώτη, του συγκεκριμένου ομολόγου και με πολλούς άλλους κατόχους άλλων ομολόγων, εν προκειμένω, αντί να τα απαιτήσουν τα χρήματά τους τη στιγμή της λήξης και στο ακέραιο, να τα κρατήσουν, να πάρουν, ενδεχομένως, ένα μέρος από τα χρήματα που έπρεπε να πάρουν και τα υπόλοιπα να τα αφήσουν μέσα, να μας τα δανείσουν με κάπως διαφορετικούς όρους. Δηλαδή, ενώ το επιτόκιο, π.χ., μπορεί να ήταν 4% ή 5%, τώρα το επιτόκιο μπορεί να είναι διαφορετικό, μικρότερο. Επίσης, ενώ έληγαν και θα έπρεπε ο ιδιώτης επενδυτής να πάρει τα χρήματά του αυτή τη στιγμή, δεν τα παίρνει, παρά παίρνει το 20% ή 30%, και το υπόλοιπο το αφήνει μέσα, μας το ξαναδανείζει για πέντε χρόνια από τώρα.
Αυτό, πρακτικά, τι επιπτώσεις έχει για την καθημερινότητα του πολίτη;
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα λέει ότι, αν οι οίκοι αξιολόγησης χαρακτηρίσουν αυτή τη διαδικασία επιλεκτική χρεοκοπία, δηλαδή κάθε συμφωνία η οποία οδηγεί στο να μην πάρουν οι ομολογιούχοι ακριβώς στην ώρα τους τα χρήματά τους και με τους όρους που έχουν συμφωνηθεί, τότε τα ομόλογα αυτής της χώρας από εδώ και πέρα, οποιαδήποτε ομόλογα, δεν θα τα δέχεται ως ενέχυρο για να δίνει στις τράπεζες της χώρας αυτής, εν προκειμένω της Ελλάδας, ρευστότητα, να δίνει χρήματα.
Άρα, προκύπτει θέμα ρευστότητας για την Ελλάδα.
Ακριβώς. Εκεί είναι το ζήτημα. Καταρχήν, δεν έχει συμβεί τίποτα μέχρι στιγμής. Είναι πιθανότητα να συμβούν αυτά. Η μεγάλη πιθανότητα, που προσωπικά πιστεύω, αλλά και πάρα πολλοί παρατηρητές, είναι ότι σε καμία περίπτωση η Κεντρική Τράπεζα δεν πρόκειται να προχωρήσει σε αυτή την απειλή της. Εάν, βεβαίως, συμβεί και οι ιδιώτες, τελικά, συμφωνήσουν σε αυτού του είδους τη συναλλαγή.
Λέτε ότι, αν πάμε στην επιλεκτική χρεοκοπία, δεν πρόκειται η ΕΚΤ να πραγματοποιήσει την απειλή της.
Δεν πρόκειται να καταστρέψει ένα τραπεζικό σύστημα. Είναι απίθανο αυτό. Αλλά σας ξαναλέω ότι υπάρχουν δύο ενδεχόμενα. Μπορεί να μην πάμε καν σε αυτού του είδους τη συμφωνία. Δηλαδή, μπορεί να μην οδηγηθούμε καν σε επιλεκτική χρεοκοπία.
Και τότε;
Αυτή τη στιγμή στο τραπέζι υπάρχει η ιδέα της επαναγοράς των ομολόγων. Δηλαδή, αυτά τα ομόλογα που λήγουν να τα αγοράσει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης στην τιμή που έχουν στην αγορά. Που είναι υποτιμημένα, όπως ξέρετε. Να τα αγοράσει κανονικότατα. Δηλαδή, να πληρώσει αυτούς που κατέχουν αυτά τα ομόλογα κανονικότατα, με τους όρους κ.λπ. Όσο αξίζουν αυτή τη στιγμή στη δευτερογενή αγορά. Σε αυτή την περίπτωση, οι οίκοι αξιολόγησης δεν έχουν κανένα περιθώριο να θεωρήσουν ότι πρόκειται για επιλεκτική χρεοκοπία. Παρακάμπτεται ο σκόπελος του χαρακτηρισμού από την πλευρά των οίκων αξιολόγησης με αυτό τον τρόπο. Δηλαδή, ο Μηχανισμός Στήριξης αγοράζει αυτά τα ομόλογα ή δίνει χρήματα με ένα χαμηλότοκο δάνειο στην Ελλάδα να τα αγοράσει η ίδια, αυτό δεν έχει ξεκαθαριστεί, έτσι ώστε να μη δοθεί η δυνατότητα στους οίκους αξιολόγησης να το χαρακτηρίσουν αυτό επιλεκτική χρεοκοπία και συνεπώς ούτε να βρεθεί η Κεντρική Τράπεζα στην πολύ δύσκολη θέση να πραγματοποιήσει την απειλή της.
Στην πρώτη περίπτωση, τι νόημα θα είχε για τον ιδιώτη να προχωρήσει σε μία τέτοια ενέργεια;
Η ιδέα είναι ότι πολλοί ιδιώτες, στη σκέψη ότι θα χάσουν τα λεφτά τους τελείως, προτιμούν να πάρουν το 30%-40% και μετά να τα ξαναδανείσουν για να τα πάρουν μετά από 5 χρόνια, 6, 10, 30, όπως ήταν η γαλλική πρόταση, κ.λπ. Στο μέλλον μπορούν να τα πάρουν όλα. Προτιμούν να πάρουν ένα μέρος τώρα και αργότερα μπορεί να τα πάρουν όλα, με άλλους όρους. Βέβαια, οι περισσότεροι ιδιώτες δεν συμφώνησαν. Ενώ ξεκίνησε η ιδέα ότι θα είναι γύρω στα 30 δις αυτή η ιστορία, από ό,τι φάνηκε τελευταία, πριν εγκαταλειφθεί αυτό το σχέδιο, είχαμε φτάσει στα 10-15 δις. Δεν φαίνεται ότι και οι ιδιώτες είχαν ιδιαίτερη επιθυμία. Η Γερμανία, πάλι, γιατί επιμένει σε αυτό; Δεν θέλει οι φορολογούμενοί της να επωμιστούν το κόστος της διαχείρισης του ελληνικού χρέους. Γιατί, διαφορετικά, όλο αυτό το κόστος θα το επωμιστούν τα κράτη, δηλαδή οι φορολογούμενοι.
Τι ακριβώς σημαίνει «μερική αδυναμία πληρωμών», η οποία θα έχει διάρκεια, όπως είπε ο κ. Παπανδρέου, 15 ημερών ή και παραπάνω; Θέλω την απάντησή σας, ανεξάρτητα από τις ερμηνείες που δόθηκαν και από τη μεριά της κυβέρνησης και από τη μεριά της αντιπολίτευσης.
Προφανώς εννοεί ότι μπορεί σε αυτό το μικρό χρονικό διάστημα που θα μεσολαβήσει να μην είναι σε θέση η Ελλάδα να πληρώσει τα ομόλογα αυτά. Δηλαδή, αν καθυστερήσει μία δόση λίγο περισσότερο ή τα χρήματα δεν φτάνουν για ορισμένα ομόλογα που λήγουν κ.λπ., μπορεί να πει σε κάποιον δανειστή να περιμένει 15 ημέρες. Αυτό είναι στάση πληρωμών βεβαίως, αλλά είναι πάρα πολύ σύντομη. Το χρονικό διάστημα είναι πάρα πολύ μικρό. Δεν νομίζω, όμως, ότι θα φτάσουμε σε αυτό και κακώς συζητιούνται αυτά τα πράγματα.
Αυτό δεν έχει επιπτώσεις στην καθημερινότητά μας, στους μισθούς και στις συντάξεις;
Καθόλου. Απολύτως καμία. Προφανώς, οι ομολογιούχοι μπορούν να περιμένουν 15 ημέρες, ενώ ο μισθωτός δεν μπορεί να περιμένει. Θα δοθεί προτεραιότητα, προφανώς, στους μισθούς και στις συντάξεις και όχι στους ομολογιούχους, για μία σύντομη διάρκεια φυσικά. Διότι και αυτό, προφανώς, ειπώθηκε, γιατί υπάρχει η πιθανότητα να καθυστερήσει κάποιο δάνειο, η 6η δόση ή οτιδήποτε άλλο. Ως μία πιθανότητα το αναφέρουμε.
Ο απλός πολίτης που δεν γνωρίζει τόσο καλά οικονομικά όσο εσείς, διερωτάται: αν ένα μνημόνιο και ένας εφαρμοστικός νόμος οδηγούν στην επιλεκτική χρεοκοπία, ο πολίτης γιατί να συνεχίσει να κάνει θυσίες και ενδεχομένως απλώς να περιμένει το μοιραίο;
Καταρχήν, ο απλός πολίτης δεν υπάρχει περίπτωση να περιμένει το μοιραίο. Όλα αυτά είναι ενδεχόμενα. Θα πει κανείς, γιατί να μην ξέρει ο κόσμος; Αλλά, καμιά φορά ο κόσμος πανικοβάλλεται με τα ενδεχόμενα, έστω και με ένα ελάχιστο ενδεχόμενο. Κατά 99% δεν θα συμβεί τίποτα από όλα αυτά τα πράγματα και αδίκως ο κόσμος ανησυχεί. Από την άλλη μεριά, οι πολιτικοί πιστεύουν ότι πρέπει να τα πουν και στον κόσμο, διότι μετά, αν συμβεί κάτι, οι πολίτες θα πουν ότι δεν τους είχαν πει τίποτα. Υπάρχει ένα δίλημμα στον πολιτικό, αν πρέπει να τα πει όλα, προκαλώντας ανησυχία, ή πρέπει να πει τα λιγότερα. Είναι σαν το ενδεχόμενο του σεισμού. Μπορεί να συμβεί ένας σεισμός με πιθανότητα ελάχιστη. Το λες ή δεν το λες;
