Με την παρουσια των Φοιτητων ,του λαου και της εξουσιας του
τοπου μας ο κ. Ιωάννης Τέντες βραβεύτηκε πριν από λίγο απο τον Προεδρο , Αντιπροεδρο και προισταμενο των Δ.Σ στο Δημοτικό Θέατρο “ΚΕΦΑΛΟΣ” την εκδήλωση την ειχε διοργάνωσει το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων , στην συνεχεια ο κ Τεντες μιλησε για τον ρόλο της δημοσιογραφίας και της επικοινωνίας στην καταπολέμηση της διαφθοράς.
.jpg)
ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΜΕ ΜΕ ΤΗΝ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ
Επικοινωνία και Δημοσιογραφία στην υπηρεσία του αγώνα κατά της Διαφθοράς
Ι Εισαγωγή
Η πρόληψη και η καταστολή της διαφθοράς, η αντιδιαφθορά με μία λέξη, απαιτεί την επιστράτευση ενός συνόλου από μέτρα, δράσεις και πρακτικές, αξιοποίηση πορισμάτων επιστημών, (όπως η νομική επιστήμη, η εγκληματολογία, η διοικητική επιστήμη, κλπ). Μεταξύ των ποικίλων αυτών εργαλείων προέχουσα θέση έχει η επιστήμη της επικοινωνίας και η δημοσιογραφία.
ΙΙ Επικοινωνία και Δημοσιογραφία
Η επικοινωνία είναι μία διαρκής διαδικασία κίνησης ιδεών διάδοσης γνώσης και μεταφοράς μηνυμάτων. Πέραν αυτού, είναι η τέχνη της πειθούς. Έχει τεράστια δυναμική και διαθέτει δυνατότητες να κινητοποιεί τις εξελίξεις προς την κατεύθυνση που επιθυμεί ο χρήστης της. Από την αρχαιότητα, όταν το μήνυμα το μετέφερε ο αγγελιοφόρος, μέχρι τη σύγχρονη εποχή η τεχνική της διάδοσης του μηνύματος καθώς και η επιρροή που αυτό αποκτά έχουν εξελιχθεί τρομακτικά. Αντίστοιχα αυξήθηκαν και οι κίνδυνοι που ενέχει αυτή η επιρροή. Όταν για παράδειγμα το μήνυμα παίρνει τη μορφή προπαγάνδας, εξελίσσεται σε τεράστιο κίνδυνο.
Η δημοσιογραφία σε όλες τις μορφές της (έντυπη, ηλεκτρονική, διαδικτυακή, με τη χρήση ή όχι εικόνας) αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία της επικοινωνίας. Ο δημοσιογράφος παίρνει το μήνυμα και το δίνει στο κόσμο. Η κακόβουλη ή η άναρχη μεταφορά του μπορεί να παραπλανήσει ή να πανικοβάλει την κοινωνία.
ΙΙΙ. Το φαινόμενο της διαφθοράς, ο θεσμός του Εθνικού Συντονιστή και η σημασία της επικοινωνίας και της δημοσιογραφίας για την εκπλήρωση της αποστολής του.
Το φαινόμενο της διαφθοράς είναι διαχρονικό και διεθνές. Αποτελεί παθογένεια που διαβρώνει και βλάπτει σοβαρά τα θεμέλια, της κοινωνίας και τους θεσμούς της: τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις ανθρώπινες αξίες, την οικονομία, τον υγιή ανταγωνισμό, την ανάπτυξη.
Ο Εθνικός Συντονιστής είναι ένας πρωτοποριακός θεσμός. Είναι η ελληνική απάντηση στην πρόκληση της διαφθοράς. Αποτελεί ένα επιτελικό θεσμικό όργανο. Σκοπός τους είναι να οργανώσει το σύστημα, να ενορχηστρώσει τον αγώνα της πολιτείας κατά της διαφθοράς. Το τρίπτυχο των αρμοδιοτήτων του είναι το ακόλουθο: α) Διαμόρφωση στρατηγικού σχεδίου κατά της διαφθοράς β) Παρακολούθηση της εφαρμογής της σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας ζωής: πολιτικό, κυβερνητικό, διοικητικό, δικαστικό. γ) Συντονισμός όλων των υπηρεσιών και φορέων που εμπλέκονται στην καταπολέμηση της διαφθοράς και αξιολόγηση του έργου τους. Η χώρα μας διαθέτει αξιόλογο θεσμικό πλαίσιο και αξιόπιστους φορείς κατά της διαφθοράς. Δεν διαφωνεί όμως κανένας ότι το θεσμικό πλαίσιο έχει ανάγκη από συμπλήρωση και εμπλουτισμό με καλές πρακτικές εμπνευσμένες από τη διεθνή εμπειρία καθώς και ότι η δράση των διαφόρων φορέων χρειάζεται συντονισμό.
Έργο του Εθνικού Συντονιστή είναι να συνθέσει το πάζλ, να σχηματίσει από τις μεμονωμένες ψηφίδες των πολύπλοκων φορέων που εμπλέκονται στην καταπολέμηση της διαφθοράς μια ολοκληρωμένη εικόνα.
Για να εκτιμήσουμε τη σημασία της επικοινωνίας και της δημοσιογραφίας κατά της διαφθοράς, για να καταλάβουμε με ποιον τρόπο η επικοινωνία, η δημοσιογραφία και η αξιοποίηση των μεθόδων τους μπορούν να συμβάλλουν στο έργο του Εθνικού Συντονιστή πρέπει να δούμε ορισμένες όψεις του κοινωνικού υπόβαθρου της διαφθοράς. Ιδίως να δούμε πώς η κοινωνία αντιλαμβάνεται τη διαφθορά και ποια είναι η στάση της απέναντι σε αυτή.
Τα βιώματα του Έλληνα από τη γενίκευση του φαινομένου έχουν οδηγήσει σε μία ιδιότυπη κουλτούρα ανοχής της διαφθοράς. Η σχέση του με τη διαφθορά κινδυνεύει να γίνει γονιδιακή. Η διαφθορά αντιμετωπίζεται στο μυαλό της κοινωνίας ως το σύνηθες και όχι ως η εξαίρεση. Ως μία πραγματικότητα με την οποία πρέπει να ζήσουμε μαζί. Εξάλλου ο πολίτης αισθάνεται ανυπεράσπιστος έναντι της διαφθοράς και αντιμετωπίζει το φαινόμενο με μοιρολατρία και αδιαφορία.
Είναι λοιπόν αναγκαίο να αλλάξει η κουλτούρα, η στάση της κοινωνίας μας απέναντι στη διαφθορά. Να πιστέψει ο πολίτης ότι υπάρχει ελπίδα. Να μάθει ο κόσμος ότι στην Ελλάδα υπάρχει ο Εθνικός Συντονιστής, ένας θεσμός που, με βάση ένα εθνικό σχέδιο, ενορχηστρώνει τις προσπάθειες όλων των άλλων φορέων κατά της διαφθοράς και στηρίζει την ελπίδα αυτή.
ΙV. Ο ρόλος της επικοινωνίας
Η κατάρτιση επικοινωνιακών προγραμμάτων αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου κατά της Διαφθοράς που εφαρμόζουμε.
Η αλλαγή της νοοτροπίας και γενικότερα της κοινωνικής συμπεριφοράς έναντι του φαινομένου της διαφθοράς είναι ένας από τους βασικούς στόχους των προγραμμάτων αυτών. Επιδίωξη μας είναι να μεταστρέψουμε την παθητική στάση της ανοχής προς τη διαφθορά σε ενεργητική διάθεση αντιμετώπισης της. Να ενεργοποιήσουμε τον πολίτη, να τον ενθαρρύνουμε να καταγγείλει χωρίς φόβο περιστατικά διαφθοράς, να απαιτεί θαρρετά διαφάνεια και λογοδοσία. Να συσστρατεύσουμε την κοινωνία στον αγώνα κατά της μάστιγας αυτής. Να την καταστήσουμε αλληλέγγυα.
Προϋπόθεση επιτυχίας του στόχου αυτού είναι η ενημέρωση του κοινού για τις αρνητικές επιπτώσεις της διαφθοράς σε όλα τα επίπεδα. Και κυρίως για τη βλάβη που προκαλεί στην οικονομία. Για παράδειγμα: Πόσο γνωστό είναι στον καθένα ότι η διαφθορά σε μια χώρα είναι από τα σοβαρότερα κωλύματα για την προσέλκυση επενδύσεων και συνακολούθως για την ανάκαμψη, δεδομένου ότι προκαλεί κλίμα αβεβαιότητα και αύξηση του κόστους των επενδύσεων, που αποτρέπουν του υποψήφιους επενδυτές;
Όλα τα παραπάνω θα πρέπει να είναι αντικείμενο μιας καλά σχεδιασμένης, συστηματικής, πολυεπίπεδης και διαρκούς εκστρατείας επικοινωνίας και ενημέρωσης. Και η μετάδοση των σχετικών μηνυμάτων κατά τρόπο ζωντανό και εύληπτο, η μετατροπή τους σε εύγλωττη εικόνα ή γλαφυρό λόγο είναι έργο της τέχνης της επικοινωνίας, είναι ευθύνη του επικοινωνιολόγου.
V. Ο ρόλος της δημοσιογραφίας
Η δημοσιογραφία, όπως είπαμε, είναι ένα σπουδαίο και αποτελεσματικό εργαλείο στα χέρια της επικοινωνίας. Η ενημέρωση και κινητοποίηση της κοινωνίας κατά της διαφοράς με τους στόχους που ανέφερα προηγουμένως κατά ένα μεγάλο μέρος θα γίνει ασφαλώς μέσω του Τύπου, με όλες τις μορφές του.
Εδώ όμως θέλω να σταθώ στη λεγόμενη ερευνητική δημοσιογραφία. Το είδος της δημοσιογραφίας που δεν περιορίζεται μόνο στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού, αλλά, προχωρώντας πιο πέρα, φθάνει στην έρευνα και την αποκάλυψη συγκεκριμένων περιστατικών διαφθοράς. Είναι γνωστό (περιττεύει να αναφερθούμε ότι μεγάλα σκάνδαλα και υποθέσεις διαφθοράς που συντάραξαν την κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή σε πολλές χώρες του κόσμου, ήλθαν στο φως χάρις σε συστηματικές και τολμηρές δημοσιογραφικές έρευνες.
Καθώς το φαινόμενο της διαφθοράς καθίσταται ολοένα και πιο περίπλοκο (μην ξεχνάμε ότι η κίνηση του μαύρου χρήματος από το ένα άκρο του πλανήτη στο άλλο γίνεται τώρα με το απλό πάτημα ενός κουμπιού) η ανάγκη της παρέμβασης της δημοσιογραφίας γίνεται επιτακτικότερη. Διότι η ελεύθερη και ανοικτή διασπορά της πληροφορίας και η διάχυση του διαλόγου ενισχύει τη διαφάνεια. Οι προσπάθειες δε κατά της διαφθοράς αποδίδουν καλύτερα σε περιβάλλον καλά και έγκαιρα πληροφορημένων πολιτών.
Η παροχή δημόσιας διαρκούς πληροφόρησης με εύκολα προσβάσιμο τρόπο, όπως οι διαδικτυακοί τόποι, από όπου δίδονται στοιχεία για τις δημόσιες προμήθειες και γενικά τις δημόσιες συμβάσεις, αλλά και άλλα στοιχεία συναλλαγών του δημόσιου τομέα, συμβάλλουν σημαντικά στη διαφάνεια. Ο απλός πολίτης όμως δύσκολα μπορεί να συνθέσει, να συνδυάσει και να εκτιμήσει τα στοιχεία αυτά και να τα χρησιμοποιήσει για τη συναγωγή συμπερασμάτων. Πολλές φορές μάλιστα ο όγκος των στοιχείων αυτών είναι τόσο μεγάλος που στην κυριολεξία ο πολίτης χάνεται.
Εξάλλου, οι κρατικές διωκτικές αρχές είναι συνήθως σχετικώς βραδυκίνητες και δεν διαθέτουν ευελιξία, καθώς δεσμεύονται από πλήθος κανόνων και γραφειοκρατικών διαδικασιών ή και δεοντολογικών κωλυμάτων.
Το κενό έρχεται να συμπληρώσει η δημοσιογραφία και ιδιαίτερα η λεγόμενη ερευνητική δημοσιογραφία.
Ευέλικτη, αποφασιστική, επιθετική πολλές φορές, η δημοσιογραφία του είδους αυτού, σε όλο τον κόσμο, αναδιφεί εμπορικές πληροφορίες, χρηματιστηριακά δεδομένα και πλήθος άλλων στοιχείων για την αποκάλυψη δικτύων εξωχώριων συναλλαγών και κίνησης κεφαλαίων που εξυπηρετούν και διευκολύνουν τη διαφθορά και στερούν το κράτος και την υγιή οικονομία από πόρους.
Συστηματοποιεί το υλικό, ανασκάπτει βαθύτερα, κάτω από την επιφάνεια των γεγονότων. Επιλέγοντας τα ουσιώδη, αναλύοντας το θεσμικό πλαίσιο, αποκαλύπτοντας συνειρμούς, δίνει νόημα στο εν πολλοίς ασύνδετο πλήθος των πληροφοριών και βοηθά τον πολίτη να κατανοήσει τα συμβαίνοντα.
Η ερευνητική δημοσιογραφία βλέπει και ακούει εκεί που δεν μπορεί να βρεθεί ο πολίτης και όταν αυτός δεν έχει το χρόνο και τα μέσα να το κάνει.
Δρα επομένως συμπληρωματικά προς την πολιτεία και τους θεσμούς της. Χωρίς βέβαια να την υποκαθιστά (κάτι τέτοιο θα ήταν θεσμικά ανώμαλο και επικίνδυνο).
Ωστόσο, ο δημοσιογράφος, προκειμένου να χαρακτηρισθεί άξιος εκπρόσωπος του είδους αυτού της δημοσιογραφίας και ενσαρκωτής πραγματικού λειτουργήματος, πρέπει προεχόντως να εργάζεται με επαγγελματισμό, μεθοδικότητα και δεοντολογία.
Ας μου επιτραπεί να παραθέσω ορισμένους δεοντολογικούς κανόνες, όπως αυτοί έχουν καταγραφεί μέσα από τη διεθνή εμπειρία :
Η δημοσιογραφική έρευνα πρέπει να είναι πλήρης, να φθάνει σε βάθος, έτσι ώστε να παρέχει στον αναγνώστη ολοκληρωμένη γνώση του θέματος.
Η έρευνα δεν καταγράφει στιγμιαία γεγονότα, αλλ’ ακολουθεί συγκεκριμένη διαδικασία, που διασφαλίζεται από την τήρηση ορισμένων αποδεκτών standards όσον αφορά την ακρίβεια και τα αποδεικτικά στοιχεία.
Οι πληροφορίες πρέπει να είναι πρωτότυπες και αυθεντικές, βασισμένες σε πρωτοβουλίες και σε επαληθεύσιμα ευρήματα του δημοσιογράφου. Μια απλή πληροφορία ή διαρροή ή ένα ανώνυμο έγγραφο που φθάνει στα χέρια του μέσω του ταχυδρομείου δεν δικαιολογεί δημοσίευμα. Μπορεί βέβαια να αποτελέσει οδηγό για περαιτέρω έρευνα.
Η έρευνα πρέπει να οδηγεί μια νέα (πρωτοεμφανιζόμενη) πληροφορία ή να συνθέτει ήδη διαθέσιμες πληροφορίες με ένα νέο τρόπο, ώστε να αποκαλύπτονται άγνωστες πτυχές του θέματος ή να αναδεικνύεται η σημασία του.
Οι πληροφορίες πρέπει να διασταυρώνονται από περισσότερες πηγές, ιδίως όταν πρόκειται για περίπλοκα θέματα μεγάλης σημασίας.
ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ
ΜΕ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΡΓΟΣΤΟΛΙΟΥ
