Στην καμπή του χρόνου και στον ερχομό του Νέου Έτους, μπορεί να μη βάζουμε στα κατώφλια μας μυρτιές και δάφνες όπως έκαναν παλιά αλλά στολίζουμε τα σπίτια μας με την παραδοσιακή σκιλλοκρεμμύδα, συνήθεια παλιά φερμένη από την ελληνική αρχαιότητα. Η σκιλλοκρεμμύδα θεωρείται γούρι και χαρίζει ζωτικότητα και αντοχή, ιδιότητες που έχει αυτό το φυτό .
Η σκίλλη, ασκέλα, μποτσίκι ή αγριοκρεμμύδα, αρκόσκιλλα, σκιλλοκρεμμύδα, σχινοκάρα και αγιοβασιλίτσα, όπως κατά καιρούς την έχει ονομάσει ο λαός, φέρει την επιστημονική ονομασία Ουργκινέα η παραθαλάσσια (Urginea maritima ),και είναι αυτοφυές βολβοφόρο φυτό των ελληνικών βουνών αλλά και των παραθαλάσσιων περιοχών.
Είναι γνωστό από την αρχαιότητα και αναφέρεται από τον Πλίνιο και το Διοσκουρίδη για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες. Ο ωοειδής βολβός του έχει πολύ δριμεία οσμή, όταν κοπεί και περιέχει ουσίες που χρησιμοποιούνται στην φαρμακευτική. Βέβαια, αυτές οι ουσίες πρέπει να χρησιμοποιούνται με μέτρο και πολλή προσοχή, γιατί οι μεγάλες δόσεις μπορεί να φέρουν το θάνατο. Στην ελληνική χλωρίδα υπάρχουν τέσσερα είδη από αυτό το φυτό.
Έχει εντυπωσιακή μακροβιότητα και λόγω του ογκώδους βολβού της μπορεί και διατηρείται πράσινη για μεγάλο χρονικό διάστημα, απ’ όταν αποσπαστεί από το έδαφος. Σύμφωνα με το έθιμο ο γηραιότερος της οικογένειας κρεμούσε την σκιλλοκρεμμύδα ψηλά στην εξώθυρα όπως την είχε πάντα και ο φιλόσοφος Πυθαγόρας για να διώχνει τα κακά πνεύματα και τη βασκανία.
Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς παλιά έβγαιναν οι χωρικοί με τα γαϊδουράκια τους και πουλούσαν μυρσίνες, ελατόκλαρα και ασκινοκάρες ή αγριοκρεμμύδες. Ήταν απαραίτητος ο στολισμός των σπιτιών με αυτές τις πρασινάδες σ’ όλη την διάρκεια του Δωδεκαήμερου. Μάλιστα, όταν αυτές οι πρασινάδες ήταν στολισμένες με βαμβάκι, έδιναν μια χειμωνιάτικη χιονισμένη ατμόσφαιρα.
Σήμερα διατηρείται το έθιμο της σχινοκάρα ή της αγιοβασιλίτσας, που δίνει πολλή χαρά στα παιδιά όταν κάνουν «γύρισμα» για να τις δώσουν. Μάλιστα τυλίγουν –ντύνουν, το βολβό με ασημί χαρτί και κοσμούν γιορταστικά το όλο φυτό.
Θεωρείται σύμβολο και έμβλημα του χρόνου, επειδή χωρίς να ξαναφυτευτεί βγάζει μόνη της φύλλα Έτσι προοιωνίζει τη συνεχή πορεία του σπιτιού και την αναβίωση, ενάντια σε κάθε συμφορά. Η πρόληψη για τη δύναμή της αγριοκρεμμύδας έρχεται από την αρχαιότητα. Οι πρόγονοί μας πίστευαν ότι τους προστάτευε από αρρώστιες, από κακό από καταστροφές και γενικά από βασκανίες.
Είναι όπως είπαμε γνωστή από τα αρχαία χρόνια, με συνήθειες ίδιες και απαράλλακτες. Ο Διοσκουρίδης την περιγράφει (Περί ύλης Ιατρικής Β, 171) «Εστί δε και αλεξιφάρμακον όλη προ των θυρών κρεμασμένη». Είχαν δε παρατηρηθεί και θεραπευτικές ιδιότητες και τη θεωρούσαν ωφέλιμη για το άσθμα, τη φυματίωση, τη δυσεντερία, το βήχα. Χρησιμοποιήθηκε σε μεγάλες δόσεις για την εξόντωση των τρωκτικών.
Με όλα τα παραπάνω καταλαβαίνουμε γιατί η αγριοκρεμμύδα έγινε σύμβολο της αναγέννησης του χρόνου.
Στις μέρες μας, όταν την παραλάβει ο σπιτονοικοκύρης από τα παιδιά που τις μοιράζουν, τη βάζει στα εικονίσματα ή την κρεμάει στην εξώπορτα ή στο ταβάνι όπως έκαναν παλιά.
